“ Allah katındaki din İslâm’dır.”( Al-i İmran 3/19) Ayet-i kerimeden hareketle;

Din nedir? İslâm nedir? Sorularını cevaplandırmamız gerekmektedir.

Din: insanın kurgulamadığı, Tanrı (vahiy) kaynaklı olan şey anlamındadır. İnsanın özünde ve fıtratında yerleşik olan ve oradan kaynaklanan “ kutsala saygı, ona bağlanma ve onunla bütünleşme” ihtiyacını karşılayarak onu kâinatta yalnızlıktan kurtarır. Dinin temel amacı, insan ve Tanrı arasında etkili, güçlü ve sağlıklı bir bağ kurmaktır. Bilinen en sade ifadeyle din; Allah’a inanma ve ona ibadet etmektir. Yani din bir inanç sistemi, ibadet sistemi ve ahlaki hükümler bütünüdür. Ahlak metafizik boyutta inanç ve ibadetlerdeki içtenlik ve samimiyet (ihlas, ihsan) anlamını içerdiği gibi, dünyevi boyutta Tanrı inancının ve O’na olan sevginin, Tanrı’nın kulları üzerinde gösterilmesi, onların hoş ve mutlu edilmesine çalışılması, onların hukukunun ihlal edilmemesi, onları rahatsız ve huzursuz etmekten kaçınılması anlamını içerir.

İman; Tanrı’yı tanıma ve bilme (marifetullah); ibadetler Tanrı’ya itaati; ahlak Tanrı’yı sevmenin dışa vurumu (muhabbetullah). İmanın akıl ve bilgi; ibadetlerin inanç ve kanaat, ahlakın ise gönül ve duygu kaynaklı olması her birisinin mahiyeti (niteliği) gereğidir.

Dinin kaynağı vahiydir, tapma ve tapınma eylemi olan ibadetin öz ve genel itibariyle kaynağı da vahiydir.

İslâm:

Hz. Muhammed’in yirmi üç yıllık peygamberliği döneminde tamamlanan vahiy (Kur’an) ve onun açıklaması mahiyetindeki sünnet; İslâm dininin inanç, ibadet ve ahlak yanında hukuki, bireysel ve sosyal hayatla ilgili temel ilkelerini ve amaçlarını belirlemiştir. Dinin ana çatısını kurmuştur.

Kur’an-ı Kerim’de İslâm sekiz yerde geçmektedir.

( Bakara 2/ 112-131; Al-i İmran 3/19-85; Maide 5/3; Enbiya 21/108; Lokman 31/22; Zümer 39/54; Mümin 40/66)

Boyun eğmek, itaat etmek, doğruya ve hakka uymak anlamındadır. Yanlışa ve kötüye boyun eğme şeklinde bir teslimiyet İslâm’a aykırıdır ve isyan olarak nitelendirilir. Meşhur Cibril hadisi olarak bilinen, bir gün dini öğretmek üzere peygamber efendimize Cibril’in geldiği ve ona iman, İslam, ihsanın ne demek olduğunu sorduğu ve kendisinin cevapladığı hadis öz itibariyle dinin üç temel unsurunu inanç, ibadet ve ahlakı içermektedir.

Cibril imanı; Allah’a, ahiret gününe, peygamberlere, meleklere, kitaplara ve kadere inanmak olarak; İslâm’ı şirk koşmaksızın yalnızca Allah’a ibadet etmek, namaz kılmak, oruç tutmak, zekât vermek, haccetmek olarak; ihsanı da, Allah’ı görüyormuşçasına ibadet etmek olarak açıklamıştır.

Peygamber efendimizin:

Temel öğretisi ve esaslarının, vahiy yoluyla Allah’tan aldığı, ilk uygulamalarını bizzat kendisinin gerçekleştirdiği, zamanla Müslüman toplumlar tarafından, insanlığın diğer zihnî ve amelî birikimlerinden de faydalanılarak geliştirilmiş din ve dünya görüşünün; insan, toplum, devlet gibi insanî konularda kendine has ilkeleri ve felsefesi bulunan tarihî tecrübenin, kültür ve uygarlığın genel adıdır.

Kaynakça:

Diyanet Kur’an Meali

TDV İslam Ansiklopedisi

TDV İlmihal