Gülay Sormageç

Gülay Sormageç

KİŞİLİK GELİŞİMİ KONULU AYETLERİ

“De ki: "Yarattığı şeylerin kötülüğünden, karanlığı çöktüğü zaman gecenin kötülüğünden, düğümlere üfleyenlerin kötülüğünden, haset ettiği zaman hasetçinin kötülüğünden, sabah aydınlığının Rabbine sığınırım." (Felak Suresi)

Surenin tamamı endişe ve korku yüklenmemekten, bunun için içsel bir çaba harcamak ve doğru davranmaktan söz etmektedir. Kur’an insanın kişiliği geliştirme yetisiyle yaratıldığından ve bunu hakkıyla yapabilmesi için gerekli çabayı harcamasından, tutarlı davranmasından yana öğütlerde bulunmaktadır. Peygamber efendimizde bu bağlamda en güzel örnek ve en iyi uygulayıcıdır. Elbette Kur’an bir psikoloji kitabı değildir. Kur’an somut örneklerin toplum içinde bulunmasını tebliğin en değerli unsuru olarak beyan eder; yaşayış, davranış, gündelik iş ve ibadetlerin yapılmasında asıl olan peygamberin örnekliğidir, der. “Onlarda sizin için, Allah'a ve âhiret gününe kavuşmayı arzu edenler için güzel bir örnek vardır. Ama kim de aksine giderse bilsin ki Allah Ganî ve Hamîd’dir (hiçbir şeye ihtiyacı yoktur, her türlü hamd ve övgü O'na mahsustur)” (Mümtehine/6). Aynı surenin 4. ayetinde de Hz. İbrahim’in kendi kavmine güzel bir örnek olduğuna vurgu yapan Kur’an, örneğin eda ettiğimiz tam şekliyle namaz ibadetini anlatmaz. Bunun yerine Resulullah’ın örnek alınmasını önceler; Resulullah ta “Benim namaz kıldığım gibi namaz kılın” (Buhârî, Ezân, 18) buyurarak bu örnekliği toplum içinde gösterir. Davranışçı psikologlarının da paylaştığı bu yaklaşım ebetteki kişiliğin oluşmasındaki yegâne etken değildir. Ancak bazı çevrelerde saldırganlığın bazı haklara sahip olmak için geçerli olması bunu görerek yetişen bir sonraki neslin bundan yararlanmasına ve davranışı normalleştirmesine sebep olabilir. Tersi ise erdemli davranışların mükâfatlandırıldığı toplumlarda da sonraki nesil bu etki ile daha çok erdemli davranış sergiler (Burger, 2016: 29)

Kişilik nedir?

Kişilik, “doğuştan getirilen ve sonradan kazanılan özellikler, kültürel faktörlerin etkileşimiyle küçük yaşlardan itibaren şekillenen, değişmeye oldukça dirençli, o kişiye has kavrayış, düşünüş, karar veriş ve davranış özelliklerinin toplamıdır.(Baymur,1999:25;Aydın,2016)

Tanımlardan çıkarabileceğimiz ortak nokta bireyin dışa yansıyan hareketlerindeki tutarlılık olarak kendini göstermektedir.

Kur'an'ı Kerim'de bize kişisel gelişim ile ilgili epeyce ayeti beyan etmektedir. Bunlardan bazılarının sure ve ayet numaralarını vermekle yetineceğiz. Bazılarından da ayet anlamlarını vererek sözümüz bağlayacağız.

Bakara/156- 268.; Al-I İmran 92.; Maun/;4-5.; Hucurat/10.; Furkan/63. ; Mücadele/7.;

 “Ey örtüsüne bürünen! Kalk ve uyar! Sadece rabbinin büyüklüğünü dile getir.

 Elbiseni tertemiz tut. Her türlü pislikten uzak dur.” (Müddessir 1-5)

Özet olarak; yapman gerekeni yap. ( Rabbinin büyüklüğünü dile getir) kendini fazla abartma denilmektedir.

“ Kibirli olma, alçak gönüllü davran.”( İsra/37.)

“ Çaresizlik tuzağına düşme. Her zaman bir umut ışığı olduğunu
aklından çıkarma. (Bakara 156.)

“ Her şeyin üstesinden gelemeyeceğini asla unutma.” (Tekvir/25-27)
“Her şeye hâkim olmak için uğraşıp hayatı yaşanmaz hale çevirme.” (Beled/5-6.)
“ İyiliği karşılık beklemeden yap.” (Muhammed/7.)
“En zor zamanda bile kesinlikle ümitsizliğe kapılma.” (Tövbe/40.)
“Seni huzursuz edecek işlerden uzak dur. İhtirasını törpüle.”( İnşirah/1-3.)
“Çıkarcı olma. Adil davran.” (Rahman/7-9.)
“Kibrine yenilip hep daha fazlasını isteyerek hayatını zehir etme.” (Tekâsür/1-2)
etme.
“Senden iyi durumda olanlara bakıp üzüleceğine senden zor
durumda olanları görüp rahatla.”( Fâtır/19-22.)
“En sevdiğin şeyleri başkalarıyla paylaşmanın keyfine var.” (Fecir/27-28.)
“Hayatının vazgeçilmezleri olsun. Onları küçük çıkarlar için asla feda etme.”
(Hakka/33-35.)
“Muhatabına güvenmek istiyorsan önce sen güvenilir ol.” (Haşr/10.)
“Yazdıklarının ve yaptıklarının peşini bırakmayacağını unutma.Gücünü insanların yararına kullan.”( Kalem/1-2.)
“Bencil olma tebrik etmeyi bil.” (Münâfıkun/4.)

Önceki ve Sonraki Yazılar