İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Kurtuluş Savaşı’nda Afgan ve Pakistanlıların bileziklerini bozup bize yardım olarak gönderdiklerini ve İş Bankası’nın bu parayla kurulduğunu iddia etmişti. İçişleri Bakanı’nın iddiasının ötesinde toplumda da böyle bir kanı olduğu için konu ele alınmayı hak ediyor. Zira yanıtlanmadıkça yanlış algı büyüyor. Kurtuluş Savaşımız ve sonrasında Türk-Afgan ilişkilerinin olumlu seyri, Atatürk’ün Afgan Kralı Emanullah Han ile fotoğrafları pek çok kişide, ilk bakışta iddianın doğru olduğuna yönelik kanı oluşturuyor.

Kurtuluş Savaşı’nda hangi devletlerden ve halklardan maddi veya askeri destek aldığımıza baktığımızda şu ülkeleri söyleyebiliriz:

SSCB, Hindistan Müslümanları, Azerbaycan, İtalyanlar, Fransızlar yardım etmiştir. İtalyanlar, Fransızların yardımı tuhaf gelebilir ama milli mücadelenin karşısında yenilgiyi kabul etmişler ve İngilizlerle çıkarları çatıştığı için Atatürk’le anlaşma yolunu tercih etmişlerdir.

Pakistan 15 Ağustos 1947’de bağımsızlığını kazandığı için ortada Pakistan yok iken Pakistanlıların bileziklerini satmalarından söz edilemez.

Peki alınan desteklerin miktarı ve türü nedir?

Sivas Kongresi’nden sonra SSCB’ye giden Halil Paşa, Temmuz 1920'de 100.000 lira değerinde altın yardımı almıştır. Ekonomi Bakanı Yusuf Kemal (Tengirşenk) Bey 6 Ekim 1920’de 1 milyon altın Ruble almıştır. Dolayısıyla para yardımlarının toplamı 11 milyon altın Ruble ve 100.000 Lira değerindeki altındır.

Kurtuluş Savaşı’nda SSCB’nin silah ve cephane yardımı şu şekildedir:

37.812 adet tüfek, 324 adet ağır ve hafif makineli tüfek, 44.587 sandık mermi, 66 adet top, 141.173 adet top mermisi, 3000 adet süngü, 1.500 adet kılıç, 20.000 gaz maskesi, 4.000 adet el bombası.

Azerbaycan, 2 Ekim 1920’de 19.000 Osmanlı altını, 1.000.000 Fransız Frangı ve 8 parça petrol poliçesinden oluşan yardımda bulunmuştur. Bu paralarla İş Bankası kurulmuştur, Afgan ve Pakistanlıların bilezikleri ile değil. Dahası Komutanı Kazım Karabekir Paşa’ya, 500 adet yüzlük Osmanlı altını yetim Türk çocuklarının eğitimleri için verilmiştir.

Fransa ile 20 Ekim 1921’de yapılan Ankara Anlaşması sonrasında Fransızlar Türkiye’yi terk ederlerken 10.089 adet tüfek, 1.505 sandık tüfek mermisi ve 10 adet savaş uçağı bırakmışlardır.

İtalyanlar silah, cephane, para değil ama posta teşkilatı kurmak, okullar açmak, Çiftçi ve tüccarlara kredi vermek, Türk Hükümeti memurlarının bulamadığı malları sağlamak, bozuk yol ve camileri onarmak gibi yardımlarda bulunmuştur.

Hint Hilafet Komitesi, Müslümanlardan 130.250 İngiliz Sterlini toplamıştır.

Afganistan destek gönderen ülkeler arasında mıydı?

Hayır. Aksine Afganistan 1919 yılında bağımsızlığını kazandığında kendi ayaklarının üstünde durabilmesi için Afganistan’a Kurtuluş Savaşı esnasında ve sonrasında Türkiye destekte bulunmuştur. 1 Mart 1921 tarihli Türk-Afgan Antlaşma ile Afganistan’ın modernleşmesi Türkiye, Afganistan’a eğitim ve kültür alanında yardım yapmayı taahhüt etmiştir. 1926’da Afganistan’da açılan subay okuluna Türkiye’den öğretmen subay gönderilmiştir. Ayrıca bu tarihte eğitilmek üzere Afganistan’ın Türkiye’ye subay gönderilmiştir. Doktor, hukuki danışman da gönderilmiştir. Kabil’de ilk tıp fakültesinin 1932 yılında Türkiye’nin yardımıyla açılmıştır.