Yarın akşam ilk teravih ve ilk sahurumuzu yapacağız. Salı günü ilk orucumuzu tutacağız inşallah. Allah sağlıkla, huzur ve dinginlikle oruçlarımızı tutmayı nasip etsin inşallah! Bunun için teravih namazlarımızı, iftarlarımızı evlerimizde salgın şartlarında uymamız gereken kuralları ihmal etmeden yapma sorumluluğumuz olduğunu hiç hatırdan çıkarmadan ramazana başlayalım ve tamamlayalım inşallah!

Savm kelimesiyle ifade ediliyor oruç Kur’an-ı Kerim’de “Kim aya ulaşırsa onu oruçla geçirsin.” (Bakara,2/185.) ayetinde geçen “eş-şehr” kelimesi, “şehr-i ramazan” anlamındadır. “Eyyam-ı ma’dudat” (sayılı günler) ile de maksat ramazan ayıdır.

“Savm ve sıyam” kelimesi sözlükte; kişinin kendisini yeme, içme, yürüme ve konuşma gibi her hangi bir söz, eylem ve davranıştan alıkoyması, bir şeyden uzak durması, susması, bir şeye karşı kendini tutması ve engellemesi demektir, zıddı “iftar” kelimesidir. (Müslim, Sıyam, 3.)

Kur’an-ı Kerim’de 11 defa geçen savm ve sıyam kelimesi Meryem suresi 26. ayetinde “susmak” anlamında kullanılmıştır. Diğer ayetlerde fecr-i sadıktan (gerçek fecr olayının ise yatay olarak ufukta başlayan aydınlanma) güneşin batmasına kadar olan süre içerisinde ibadet niyeti ile yeme, içme ve cinsel ilişkiyi terk etmek anlamında kullanılmıştır. (Rağıb, s. 291

Türkçede kullandığımız “oruç” kelimesi ise Farsça “ruze” kelimesinden dilimize geçmiş ve Türkçeleşmiştir. Hadis-i şeriflerde, “sıyamü şehr-i ramazan” ve “savm-ı şehr-i ramazan” (Ramazan ayı orucu), “sıyam-ü şehrüllahi’l-Muharrem” (Allah’ın ayı muharrem orucu) tabirleri geçmektedir. (Müslim, İman, 8, 10, 203.)
“Savm ve sıyam” kelimelerinin geçtiği diğer ayetlerde anlatılan konular:

- Hac ve umre için ihrama giren, ihramlı iken hastalık veya bir mazeret sebebiyle tıraş olmak durumunda kalan müminin fidye olarak kurban kesemeyen müminin üçü hacda yedisi memleketine döndüğü zaman 10 gün oruç tutması. (Bakara, 2/196.)

- Hata ile bir insan öldüren, diyet ödeme imkânı bulunmayan müminin, iki ay peş peşe oruç tutması. (Nisa, 4/92.)

- Yeminini bozan ancak 10 fakire fidye verme imkânı olmayan müminin üç gün oruç tutması. (Maide, 5/89.)

- Hac veya umre için ihramda iken karada bilerek bir av hayvanını öldüren ancak kefaret olarak öldürdüğü hayvanın dengi bir hayvanı kurban etme veya fakirlere sadaka verme imkânı bulunmayan kimsenin vermesi gereken her sadaka için bir gün oruç tutması. (Maide, 5/89.)

- Eşine, “Sen bana anamın sırtı gibisin.” diyerek zıhar yapan, sonra bundan dönen ancak kefaret olarak köle azat etme imkânı olmayan müminin eşine yaklaşmadan peş peşe iki ay oruç tutması. (Mücadele, 58/4.)
“Savm ve sıyam” kelimesi, Kur’an’da sözlük anlamı olan susmak dışında da kullanılmıştır. Namaz ve zekât gibi bir ibadet-i mersumeyi, hem ibadetleri, hem cinayetleri, yeminleri ve yasakları ihlal etmenin kefareti hem de övgü ifadesi olarak kullanılmıştır.

İbadeti mersume; zaman ve mekânla sınırlanmış ibadetleri Allah rızası için yapmaktır.

Cinayetler: Hac ve umre ibadetinde yasaklanan davranışların yapılmasına cinayet denir

Sözümüzü Ahzab suresi 35. ayetiyle bitirelim:  “Müslüman erkekler ve müslüman kadınlar; mümin erkekler ve mümin kadınlar; ibadet ve itaat eden erkekler ve kadınlar; özü sözü doğru erkekler, özü sözü doğru kadınlar; sabreden erkekler ve sabreden kadınlar; gönlünü ibadete vermiş erkekler ve gönlünü ibadete vermiş kadınlar; (Allah için) yardım eden erkekler ve yardım eden kadınlar; oruç tutan erkekler ve oruç tutan kadınlar; iffetlerini koruyan erkekler ve iffetlerini koruyan kadınlar; Allah’ı çokça anan erkekler ve çokça anan kadınlar; işte bunlar için Allah büyük bir ödül hazırlamıştır.“

Ayette oruç tutan erkekler ve oruç tutan kadınlar “saimin ve saimat” olarak geçmektedir. Ayetin tamamına baktığımızda bize kulluk imtihanını kazanmak, ibadetlere gönüllülük ve düşkünlük, kâmil insan olmak için erdemli davranışları benimseme ve sergilemek noktasında kadın ve erkeğin fırsat eşitliğine sahip olduğunu görüyoruz.

Nice canlar bu ramazan ayına erişemedi, geçen yıl başlayan salgın bu yılda hız kesmeden devam etmektedir. Niyazımız Yüce Mevla’ya bu salgının bir an evvel yeryüzünden sökülüp, gitmesi istikametindedir. Sağlıklı yarınlar diliyor, Ramazan ayı hepimize mübarek olsun diyoruz.