Gazetecilik mesleğinin yaşayan anıtı Hıfzı Topuz ve basının her dalında çalışmış, bilge meslektaşlarımızdan Dr. Recep Yaşar’ın, uzun zamandan beri titizlikle hazırlamakta oldukları “Yakın Dönem Türk Basın Tarihi” kitabı, Notabene Yayınları’ndan çıktı.

Kitap, son dönemde Türk basınında yaşanan gelişmeleri, yarınlara belge kalacak nitelikte yansıtıyor. Bir anlamda yakın geçmişimizin durum tespitini yapıyor. Parlamenter sistemden başkanlık sistemine geçen Türkiye’de medyadaki değişiklikler, basın ve ifade özgürlüğü konusunda son 17 yılda nelerin yaşandığı gözlerimizin önüne seriliyor.

Ünlü İngiliz yazar ve düşünürlerinden Aldous Huxley: “İnsanlığın tarihin derslerinden öğrenememesi tarihin dersleri içinde en önemlisidir,” diye yazmış. İspanyol asıllı filozof, şair George Santayana da “Tarihten ders alamayanlar onu tekrar etmeye mahkumdur” diyor. George Wilhelm Friedrich Hegel ise “Tarihten öğrenebileceğimiz tek şey, maalesef hiç kimsenin hiçbir zaman tarihten hiçbir ders almayacağıdır,” demiş.

Milli Şairimiz Mehmet Akif Ersoy Safahat’ın Yedinci Kitabı’nda şöyle yazıyor:

“Geçmişten adam hisse kaparmış... Ne masal şey!

Beş bin senelik kıssa yarım hisse mi verdi?

"Tarih"i "tekerrür" diye tarif ediyorlar;

Hiç ibret alınsaydı, tekerrür mü ederdi?”

Tarih tekerrürden ibaret midir? Geçmişimiz tekrarlardan mı oluşuyor? Hatalarımızdan ders almadan, aynı hatayı yapmaya devam mı ediyoruz? Gerçek olan, tarihe hata görmek zor olduğuydu. Genellikle başarılar yazılmış, hatalar göz ardı edilmişti.

Hıfzı Topuz ve Recep Yaşar tarafından kaleme alınan “Yakın Dönem Türk Basın Tarihi,” Hıfzı Topuz’un 2003 yılında Türk basının 185 yıllık öyküsünü yazdığı kitabı Türk Basın Tarihi’nin devamı niteliğinde. Hıfzı Topuz’un Türk Basın Tarihi kitabı, II. Mahmut’tan başlayıp 2003 yılına kadar olan dönemi kapsarken; Yakın Dönem Türk Basın Tarihi ise Adalet ve Kalkınma Partisi’nin iktidara geldiği 2002 yılından başlayarak kitabın yazımına başlandığı 2019 yılı sonuna kadar olan dönemi kapsıyor.

“Yakın Dönem Türk Basın Tarihi”nde, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin iktidarda olduğu 17 yılda medya alanında yaşanan gelişmeler irdelenerek, basın özgürlüğü konusundaki olaylar değerlendiriliyor.

Kitabın birinci bölümünde, AKP’nin iktidara geliş koşulları ve iktidarı boyunca izlediği politikalar inceleniyor. Yeni bir medya düzeninin kurulduğu bu dönemde yasalarda yapılan değişiklikler, bunların medya ve ifade özgürlüğü üzerindeki etkileri ele alınıyor. Bu bölümde ayrıca AKP iktidarının kendi medyasını yaratmada devletin gücünü kullanma yolları ile medyaya karşı tutum ve davranışları yer alıyor. İkinci bölümde, medya ve ifade özgürlüğü alanında yaşanan 50’nin üzerindeki olay ayrıntılı olarak inceleniyor. Kendini yalanlayan gazeteci, sürgüne gönderilen gazeteciler, cezaevindeki gazeteciler, basın davaları, öldürülen gazeteciler, fişlenen gazeteciler, işten atılmalar, kaçırılan gazeteciler, diplomatik krize yol açan gazeteci tutuklamaları, medyada el değiştirmeler, yeniden yapılandırılan medya düzeninde kullanılan devlet gücü bu bölümdeki konulardan bazıları. Üçüncü bölümde ise sayılar ile Türk medyasında yaşananlar ve Dünya Basın Özgürlüğü sıralamasındaki Çin ve İran ile yarışan bir Türkiye resmi yer alıyor.

Denir ki: ”Hafıza-i beşer nisyan ile malüldür “ Yani, "İnsan hafızasının eksikliği unutkanlığıdır" Bir başka anlatımla, "Unutkanlık insan halidir."

Değil 17 yılı, bir ay öncesini unutan bir toplum olduğumuzu söyleyebiliriz. Onun için “Yakın Dönem Türk Basın Tarihi” önemli bir eser. Elbette iletişim öğrencelerinin ve bütün medya mensuplarının baş uçunda bulundurması gerekir. Bu kadar mı? Hayır, politikanın içinde bulunan, politikaya aday olacak olanların ve her aydının okuması gereken, zaman zaman açıp bilgi tazelemesi ve yol bulması gereken bir eser. Kitabevlerinden ve online kitap mağazalarından edinmek mümkün.

HIFZI TOPUZ

İstanbul 1923’de İstanbul’da doğdu. İstanbul ve Strasburg Hukuk Fakültesi mezunu. Strasburg Üniversitesi’nde yüksek lisans ve doktora yaptı. Mesleğe 1947 yılında Akşam’da başladı. Vatan, Milliyet ve Cumhuriyet’te çalıştı. Basın tarihi ve iletişim ağırlıklı birçok kitabı yayınlandı. İstanbul Gazeteciler Sendikası’nın kurucuları arasında yer aldı ve başkanlığında bulundu. Paris’te Unesco Genel Merkezi’nde Özgür Haber Dolaşımı şefi olarak çalıştı (1959-1983). Uluslararası gazetecilik örgütleri arasında mesleksel iş birliği, basın ahlâkı, gazetecilik eğitimi ve gazetecilerin korunması projelerini yönetti. Afrika ülkelerinde, Hindistan’da, Filipinler’de gazetecilik eğitimi seminerleri düzenledi. Basın Şeref Kartı taşıyor. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Onur Kurulu Başkanlığı yaptı.

DR. RECEP YAŞAR

1962’de Hakkari’de doğdu. Mesleğe 1985'de başladı. TRT'ye muhabir olarak girdi. TRT İstanbul Haber Müdürü ve Yayın Denetleme Kurulu üyesi oldu. TRT Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı'nda araştırmacılık yaptı. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü'nde Gazetecilik Anabilim Dalı'nda yüksek lisans ve doktora yaptı. Bu dönemde İstanbul Üniversitesi, Galatasaray Üniversitesi, İstanbul Aydın Üniversitesi ve İstanbul Nişantaşı Üniversitesi İletişim Fakültelerinde dersler verdi, çeşitli okullarda konferanslara katıldı. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nde Yönetim Kurulu üyeliği görevinde bulundu. Sürekli Basın Kartı taşıyor.