Heinrich Krippel (27 Eylül 1883 – 5 Nisan 1945), Türkiye’de gerçekleştirdiği anıt heykeller ile tanınan Avusturyalı heykeltıraş, ressam, bakır oymacısı ve illüstratördür. 1925 yılında Atatürk anıtları yaptırılmak amacı ile Türk hükûmetinin davetlisi olarak Türkiye’ye geldi. 1938’e kadar on üç yıl Türkiye’de kalarak Atatürk heykelleri gerçekleştirdi. Viyana’da dökümü yapılan Samsun’da bulunan Atatürk Onur Anıtı bunlardan biridir.

Onur Anıtı heykeli Samsun halkı tarafından Avusturyalı heykeltıraş Heinrich Krippel’e 1927 yılında sipariş edilmiş, aynı yıl 19 Mayıs günü kaidenin resmî temel atma töreni yapılmıştır. 1928 yılında Viyana’da başlayan heykelin yapım süreci 1931 yılında sonlanmış ve heykel kaidesine 29 Ekim 1931 tarihinde dikilmiştir. 15 Ocak 1932 tarihinde anıtın resmî açılışı yapılmıştır. Heykel Cumhuriyet’in on üçüncü anıtı, Heinrich Krippel’in ise Türkiye’deki dördüncü anıt çalışması olmuştur.

Viyana’da Heinrich Krippel’in mezarını ziyaret eden Samsunlu Avukat Tufan Akçagöz başta Samsun olmak tüm Türkiye’de heykelleri ile ünlü Avusturyalı sanatçı Heinrich Krippel’in bir mezar taşının bile olmadığı bizzat Viyana’da şahit olması Avusturya Türk Kültür Cemiyeti TKG’yı  harekete geçirdi.

Viyana’da dökümü yapılan Samsun’da bulunan Atatürk Onur Anıtı bunlardan biridir.

Samsunsonhaber haber sitesinin verdiği haberde, „Türkler için manevi değeri olan Avusturyalı Sanatçı Heinrich Krippel’in Viyana’daki mezarının içler acısı durumu dikkat çekiyor. İsminin yazılı olduğu bir mezar taşı olmadığı gibi, üstelik Heinrich Krippel’in bulunduğu mezar başkalarına satıldı.Şu anda  Krippel’in mezarlığı öğrendiğimiz kadarı ile  sahipsiz kaldığı için üzerine başka cenazelerin defni yapılmış.“ diye yazdı.

Kısa adı TKG olan Avusturya Türk Kültür Cemiyeti´nin başkanı Birol Kılıç Samsunsonhaber’in ilgili haberini okuduktan sonra yaptığı açıklamada  şunları ifade etti :

„Sayın Avukat Tufan Akçagöz’e teşekkür ederiz. Derhal bu konuda masrafı ve bürokratik zahmeti ne olursa olsun harekete geçip Atatürk’ün sevdiği, saydığı ve yanına çağırıp bizzat poz verdiği Henrich Krippel için şanına, şerefine ve Türk Milleti’nin kendisine duyduğu şükranlarını ifadesi için aynı yerde bir mezar yeri satın alınacak, varsa kemikleri oraya taşınacak . Hep birlikte  merhum Krippel´in Avusturya’da yaşayan mezarı başında  Atatürk sevdiği, saydığı ve el üstünde  tuttuğu Avusturya’nın bu büyük evladının önünde dua ederek aziz hatırası önünde saygı duruşunda bulunacağız. Atatürk’ün sevdiği bu büyük Avusturyalı sanatçıyı bağrımıza basacağız.“

Henrich Krippel kimdir ?

Henrich Krippel 27 Eylül 1883’te Viyana’da dünyaya geldi. Sanat eğitimini Viyana Güzel Sanatlar Akademisi’nde Profesör Hemler atölyesinde tamamladı.

Daha çok portre, büst ve mezar taşları üzerinde çalıştı ve tanındı.

I. Dünya Savaşı’na topçu subayı olarak katıldı. 1925 yılında Atatürk anıtları yaptırılmak amacı ile Türk hükûmetinin davetlisi olarak Türkiye’ye geldi.

1938’e kadar 13 yıl Türkiye’de kalarak Atatürk heykelleri gerçekleştirdi.

Atatürk, sanatçıyı köşkte misafir ederek hazırlayacağı tüm heykeller için kendisine poz vermiştir.

Krippel, bu heykel ve anıtların ön çalışmaları ve taslaklarını Türkiye’de hazırladı.

Bu taslaklardan tasarlanarak hazırlanan heykel kalıpları, sanatçının Viyana’daki atölyesinde üretildi ve Viyana Birleşik Maden işletmelerinde bronza döküldü.

Bu heykeller daha sonra parçalar halinde Türkiye’ye getirildi ve yerlerinde monte edildi.

Sanatçı, Viyana’ya dönmeden Ulus’ta Martin Elsaesser tarafından projelendirilerek inşa edilen Sümerbank binasında taştan bir Atatürk heykeli gerçekleştirdi ve 1938 yılında yeniden Türkiye’ye gelebilmek umudu ile Viyana’ya döndü.

Krippel, II. Dünya Savaşı’nın başlaması nedeni ile bir daha Türkiye’ye dönemedi ve 5 Nisan 1945’te Viyana’da bir mide ameliyatı sonrası hayatı sona erdi.

HEINRICH KRIPPELİN TÜRKİYE'DEKİ ESERLERİ

Bornova Sarı Köşk Atatürk Büstü

Sarayburnu Atatürk Anıtı (3 Ekim 1926): Cumhuriyet ideolojisinin görselleştirilmesi yolunda atılan ilk adımdır. İstanbul Belediyesi tarafından diktirilmiştir. Anıtın açılışını o dönemin belediye başkanı, Şehremini Muhittin Bey (Üstündağ) muhteşem bir törenle yapmıştır ve İstanbul halkı anıtı gecenin geç saatine kadar akın akın seyre gelmiştir.

Konya Atatürk Anıtı (29 Ekim 1926): Atatürk Anıtı yaptırma fikri ilk defa Konya’dan gelmiştir ve Konya iline dikilecek olan heykel için Belediye Reisi Kâzım Bey, Atatürk’ten izin almıştır.

Ankara Zafer Anıtı (24 Kasım 1927): O günkü adı ile Hâkimiyet-i Milliye olan Ulus Meydanı’nda Yeni Gün gazetesi sahibi Yunus Nadi Bey’in önderliğinde ve halkın maddi katkıları ile, hazineden hiç para almadan yaptırılmıştır. Anıtı yaptırmak için önce bir yarışma açılmış, yarışmaya gönderilen projeler içinde, Avusturyalı heykeltıraş Heinrich Krippel’in projesi beğenilerek yapımına başlanmıştır. Atatürk’ün bir kaide üzerinde ayakta, sivil giyimli bir cumhurbaşkanı olarak tasvir edilmesi kararlaştırmış olduğu halde, sonradan fikir değiştirilerek mareşal üniformalı Gazi Mustafa Kemal, Sakarya isimli atı üzerinde bronzdan tasvir edilmiştir. Anıtın kaidesi üzerinde biri arkadaşını savaşa çağıran, diğeri düşmanı gözetleyen iki Mehmetçik figürü ve arkada mermi taşıyan Türk kadını figürü bulunmaktadır.

Onur Anıtı (15 Ocak 1931): Bronzdan yapılmıştır. Kaidenin yüzlerinde Atatürk’ün Samsun’a çıkış öyküsü betimlenmiştir. Asker giysili Atatürk, şaha kalkmış at üstündedir. Heykel kaideye, atın arka ayakları ve kuyruğuyla oturmaktadır.

Büyük Utku Anıtı (24 Mart 1936): 1922 Başkumandanlık Savaşı anısına yapılmıştır. Afyonkarahisar’ın simgesi olmuştur. Anıtta, tunçtan yapılmış ve soyutlanmış iki erkek heykelinden biri ayakta olup Türk gücünü, ayaklar altında yatan ise Emperyalizmi simgeler. Yüksek kübik kaidede kesme taş kaplamalı cepheler ortasında yine tunçtan yapılma kabartmalar bulunmaktadır. önde Atatürk’ün sola donuk portresi; arkada askerler tarafından taşınan ve şehre giren bayrağın vatandaş tarafından öpülmesi, yanlardan birinde Atatürk, İsmet İnönü ve Fevzi Çakmak’ın Kurtuluş Savaşında verilen son kararın harita üzerinde değerlendirilme anı, diğerinde ise savaş anı anlatılır. Anıt İsmet İnönü tarafından açılmış, 6 kasım 1937 tarihinde Atatürk tarafından ziyaret edilmiştir.

Oturan Atatürk Anıtı (1938): Ankara Sümerbank içindeki anıtıdır.