Dünkü yazımda Namık Kemal’in 48 yıl gibi kısa ömründen satırbaşları nakletmiştim. Onun edebi dili ve özelliklerine ilişkin şunları söyleyebiliriz.

Tanzimat döneminin en önemli düşünce, sanat ve siyaset adamlarından biri olan Namık Kemal, eserlerinde "Toplum için sanat" anlayışını benimsedi.

Eserlerini halkın anlayabileceği sade bir dille kaleme alan usta edebiyatçı, divan edebiyatının süslü-sanatlı dili yerine, belli bir düşünceyi iletmeyi amaçlayan yeni bir dil kullandı.

Gençliğinde Divan Edebiyatı tarzında şiirler yazan Namık Kemal, Avrupa'ya gittikten sonra yeni edebiyatı benimsedi ve bu tarzda eserler üretti.

Namık Kemal’in Gülnihal’inden iki kıta vereyim:

Sen ölürsen anan ağlar

İmam ıskatını sağlar

Kurdlar, kuşlar, kırlar, dağlar

Etini yer ölmeye gör

 

Kazmayı urdum mezâre

Kemik çıktı pâre pâre

Can verüp aldanma yâre

Senden geçer ölmeye gör.

 

Namık Kemal'in oyun türünde "Vatan Yahut Silistre", "Zavallı Çocuk", "Akif Bey", "Celaleddin Harzemşah", "Kara Bela"; roman türünde "Cezmi", "İntibah"; şiir türünde "Hürriyet Kasidesi", "Vaveyla", "Murabba", "Vatan Mersiyesi"; eleştiri türünde "Tahrib-i Harabat", "Takip", "Renan Müdafaanamesi", "İrfan Paşa'ya Mektup", "Mukaddeme-i Celal"; tarihi kitap alanında da "Devr-i İstila", "Barika-i Zafer", "Evrak-ı Perişan", "Kanije", "Silistre Muhasarası", "Osmanlı Tarihi" ve "Büyük İslam Tarihi" eserleri öne çıkıyor.

Şiirimize vatan ve millet sevgisi, hürriyet, hamiyet, hak, hukuk, adalet gibi birtakım yeni kavramları getirmişti. Eserlerinde halkı bilgilendirme çabasını göstermişti. Tanzimat döneminin "en gür sesli vatan şairi" olarak tanındı. Hürriyet kavramını şiirde ilk kez kullanan "Vatan şairi" Namık Kemal'in “Vatan Türküsü”yle yazımı bitireyim:

“İşte adû, karşıda hâzır-silah,

Arş yiğitler vatan imdâdına.

Arş ileri, arş bizimdir felâh,

Arş yiğitler vatan imdâdına!

 

Cümlemizin vâlidemizdir vatan

Herkesi lûtfuyle odur besleyen.

Bastı adû göğsüne biz sağ iken;

Arş yiğitler vatan imdâdına!

 

Şân-ı vatan, hıfz-ı bilâd û ibâd

Etmededir süngünüze istinâd

Milleti eyler misiniz nâ-murâd?

Arş yiğitler vatan imdâdına!

 

Rehberimiz gayret-i merdânedir

Her taşımız bir nice bin cânedir

Câna değil meyl bugün şânedir

Arş yiğitler vatan imdâdına!

 

Yâre nişandır tenine erlerin,

Mevt ise son rutbesidir askerin.

Altı da bir, üstü de birdir yerin

Arş yiğitler vatan imdâdına!