Son günlerde Alevi kurumlarından “Elektrik faturalarını ödemeyeceğiz!” veya “Cemevleri Ticarethane değildir!” gibisinden açıklamalar geliyor. Baştan söyleyeyim ki Alevi Kurumları sorunların çevresinden dolaşıyor. Dünyadaki enerji fiyatlarındaki yükselişlerin iç piyasaya yansıması ile birlikte artan elektrik faturaları Alevi kurumlarını zorlamasa bu açıklamaları bile yapmayabilirlerdi.

Cem Vakfı ve Alevi Düşünce Ocağı başta olmak üzere bazı kurumlar uzun yıllardan bu yana zorunlu din dersleri, cemevlerinin statüsü, eşit haklar konularında gerek Türkiye’de gerekse AIHM nezdinde hukuki girişimlerde bulundular ve sonuç aldılar.

Yine aynı kurumlar tarafından 2012-2014 yılları arasında sağlanan hukuki kazanımların uygulanabilmesi için Alevi kurumlarına yol gösterecek açıklamalar yapıldı ve dokümanlar üretildi. Ancak Alevi kurumlarının çoğunluğu bu davaların seyrini izlemediği gibi, kararların uygulanabilmesi için gerekli olan baskının kurulması konusundaki önerileri de dikkate almadılar.

Özetlersek AIHM zorunlu din derslerinin iptali ve din derslerinin içeriğinin diğer inançları da içerecek biçimde değiştirilmesi; cemevlerinin elektrik masraflarının diğer ibadethanelerde olduğu gibi devlet tarafından karşılanması ve Alevilerin de diğer inançlarla eşit haklardan yararlanması konularında kararlar verdi. Alevi davalarının seyri için http://www.aleviocagi.org web sitesinde Dava Takipleri başlığı altındaki notlar okunabilir.

Türkiye AIHM’in Aleviler konusunda verdiği kararları uyguluyor gibi görünerek savuşturmak veya uygulamaktan kaçınmak için çeşitli bahaneler ürettiyse de AIHM’i ikna edemedi. AIHM’in ikna olmayışında Aleviler adına davaya müdahil olan Alevi Düşünce Ocağı tarafından hazırlanan raporların etkisini de vurgulamak gerekir. AIHM kararlarının uygulanabilmesi için Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Türkiye’ye baskı uyguluyor. Ancak mağduru ve davaların asıl tarafı olan Aleviler bu kararların uygulatılması konusunda yeterli çabayı harcamıyor.

Örneğin elektrik paralarının ödenmesi konusunda şu ana kadar mahkemeye başvuran ve faturaların devlet tarafından ödenmesi kararı aldıran cemevi sayısı 10’dan az.

Yazının başında da bahsettiğim gibi elektrik fiyatları artıp ödeme güçlüğü yaşanmasaydı Alevi kurumlarının yine de sesleri çıkmayabilirdi. Alevi kurumları elektrik faturaları yüksek geldiğinde yapmaları gereken diğer 10 kadar cemevinin yaptığı gibi mahkemeye başvurarak karar aldırmak yolunu seçmediler. Veya örnek mahkeme kararlarını ekine koyarak valilik gibi kaymakamlık gibi yerel yöneticilere dilekçe verme yoluna da gitmediler. Bunun yerine “Elektrik faturalarını ödemiyoruz!” veya “Cemevleri ticarethane değildir!” gibi sorunların çevresinden dolaşan söylemler geliştirdiler. Oysa söylenmesi gereken “Cemevlerinin elektrik faturaları da diğer ibadethanelerde olduğu gibi devlet tarafından ödenmelidir” cümlesiydi. Ve bunun gereği olarak yasal girişimlerde bulunulması gerekirdi.

Oysa Alevi kurumları ilk günden bu yana onlarca, yüzlerce dilekçe vererek elektrik paralarını devlet ödesin diye dava açabilseydi veya yerel yönetimlere başvurabilseydi bu sorun yıllar önce çözülebilirdi. Aradan zaman geçmiş olsa da hala bu yol açık. Bugün de Alevi kurumlarının yapması gereken hem mahkemelere başvurarak hakların tescilini sağlamak hem de yerel yönetimlere dilekçe vererek uygulamanın hayata geçmesini zorlamaktır.

Büyükçe bir şirkette teknolojiden sorumlu yönetici olarak arada bir kurumun verimliliğine katkı sağlayacak, işleri kolaylaştıracak, karlılığı artıracak yeni öneriler sunardım. Uzun yıllar sonra farkettim ki bazı yöneticileri asıl ilgilendiren konu, önerinin kuruma katkısından daha çok “bu öneri benim kişisel pozisyonumu nasıl etkiler, bulunduğum makamı işlevsiz hale getirir mi, benim için avantajlı olur mu” sorusuydu.

Sadece elektrik paraları değil, zorunlu din dersleri, ibadethanelerin masrafları, diğer inançlara sağlanan hakların Alevilere de sağlanması ve ayrımcılığın önlenmesi konularında kurumların daha etkili olması için sadece yöneticilerin değil tüm Alevilerin sorumluluk üstlenmesi gerekiyor.