Afganistan’ın kuzeyinde yer alan tarihi Türk bölgesi, Afgan Türkistanı ya da Güney Türkistan olarak da bilinen bölgenin Belh ilinde, Türkmen iş insanı Muhammed Nebi Mustafa’nın, 9 yaşındaki ilkokul öğrencisi oğlu Abdulrauf Mustafa, fidyeciler tarafından 2020 yılının Ekim ayının sonlarında okul yolunda kaçırıldı.

Fidyeciler aileden çocuğun özgürlüğüne karşılık 1,5 milyon Amerikan Doları istedi. Nebi ailesi önce Belh Valiliği ve emniyet müdürlüğüne başvurdu. Ailenin talepleri ile ilgilenilmemesi üzerine, Belh Valiliği yanına Adalet Çadırı kuruldu.

Adalet Çadırı’nda gündüz eylemler, basın açıklamaları ve konuşmalar yapılırken, gece yöre halkı tarafından nöbet tutuldu.

Türkmenlerin Afganistan’da eşit yurttaşlık hakkı, güvenlik ve adalet istemeleri ve eylem düzenlemeleri diğer halkların da dikkatini çekti.

Önce, Afganistan’ın önemli sınırları ve yolları Türkmenlerce kapatıldı. Başkent Kâbil ve Mezar-ı Şerif başta olmak üzere pek çok şehirde yürüyüşler düzenlendi. Akça gibi diğer Türk bölgelerinden Adalet Çadırı’na destek ziyaretleri yapıldı.

Hazara, Peştun, Pencap, Fars, Özbek, Tacik ve diğer Afganistan halkları da Türkmenlerin eylemine destek veren açıklamalar yaptılar, sosyal medyada videolar, yazılar ve fotoğraflar paylaştılar.

Bunun üzerine Afganistan televizyonları bölgeden canlı yayınlar ve özel programlar yapmaya başladılar. Türkmenlerin eylemlerinin dünyaya duyurulması için bölge Türkmenlerinden Feyzullah Türk tarafından 'Türkmen Sesi 17' ve Gül Muhammed Yari tarafından 'Türkmen Yari' Youtube ve Facebook kanalları kuruldu. Adalet Çadırı bu iki kanal ve Ragıp Kamil İlbeyi tarafından kurulan 'Erkin Ses' aracılığıyla dünyaya tanıtıldı.

Afgan güvenlik güçleri Abrulrauf’un bulunmasında yetersiz kaldı. Özbek General Raşid Dostum’dan destek istenmesine rağmen onlar da bugüne kadar çocuğu bulamadı.

Türkmenler Türkiye’den de destek istediler. Zira 2020 yılı Mayıs ayında Kenya’dan Somali’ye kaçırılan İtalyan Silvia Constanza Romano, Türkiye İstihbarat Örgütü MİT operasyonuyla kurtarılmıştı.

İtalyan bir rehineyi Somali’den kurtaran MİT, 7 milyonu aşkın Türk’ün yaşadığı Güney Türkistan’da Abdulrauf’u da fidyecilerin elinden kurtarabilirdi. Bu umutlarla Cumhurbaşkanı Erdoğan’a ve Türkiye’ye seslenildi. Türkiye’deki Türkistanlı sivil toplum örgütleri de çeşitli girişimlerde bulunsalar da şu ana kadar olumlu bir sonuç alınabilmiş değil.

Afganistan kuzeyde iki Türk devleti, Türkmenistan ve Özbekistan ile sınır komşusu. Ancak her ikisinden de her hangi bir destek girişimi gerçekleşmedi. Şu önemli bir gerçektir ki Afganistan Türkleri ile en çok ilgilenen ülkelerin başında Türkiye Cumhuriyeti, Türk sivil toplum örgütleri, Türk hayırseverler, dernekler ve dini cemaatler geliyor.

Afganistan hükümeti bölge halkının sorunlarının daha hızlı çözülmesi için Cevizcan Vilayetinin; Karkın, Hamiyat, Mengecik, Belh Vilayetinin; Şor Tepe ve Devletabad, Faryab Vilayetinin; Karamkul ilçesine Türkmen kaykamamlar atadı. Cevizcan Valiliği Özbeklere verilirken Cevizcan Vali Yardımcılığına Türkmenlerden Kadir Maliya atandı.

Tüm bu gelişmeler ışığında, Güney Türkistan Türkmenleri birlik ve mücadelenin önemini kavradılar. Hükümet ve aracılar tarafından çeşitli vaatlerde bulunulsa da Abdulrauf bulunana kadar Adalet Çadırı’nın sökülmeyeceğini açıkladılar.

07.02.2020 Pazar günü ise, büyük bir gösteri gerçekleşecek. Belh ili çevresinden il merkezine geniş çapta katılımlar gerçekleşecek. Belh’e gelemeyenler ise bölgelerinde eylemler düzenleyecek.

Ragıp Kamil İLBEYİ

Erkin Ses Genel Yayın Yönetmeni