İran,imparatorluklar kurmuş, devletsiz kalmamış, dünya medeniyetine katkısı olmuş  büyük bir millet. Türklerin batıya olan uzun yolculuğunda ilk karşılaştığı günümüz Anadolu halk düşünce ve kültürünün oluşmasını etkileyen Şarkın gururlu milleti İran; Dünyaya kapalı bir ülke.Ambargoların altında yaşam mücadelesi veriyor. Bu onları yıldırmamış aksine hırslandırmış. Son dönemlerde de Amerika ve İsrail'e karşı sergilediği cesur  ve kararlı duruşuyla, sahip olduğu zengin petrol ve doğalgaz kaynakları nükleer güç olma yolunda gösterdiği kararlılıkla ve savunma sanayisindeki gelişmeleriyle epey yol katetmişler.

BAŞKENT TAHRAN’IN ULUSAL MÜZESİ

İran'ın başkenti Tahran; on beş milyonluk nüfusuyla dev bir şehir. Dünyanın yerleşim alanı olarak en geniş kenti.Şehir çok hareketli, geniş yolları sürekli yoğun ve insanlarda bir koşuşturma var. Bulvar şeklindeki her iki tarafı ağaçlı caddelerin çoğunlukta olduğu Tahran’daki Ulusal Müze’de İslamiyet öncesi ve sonrası dönemlerine ait eserler sergilenmektedir: Hammurabi’nin kanunlarını gösteren kil tablet, Darius Heykeli ,Tarihçi Titius Livius rölyefi, Bishapur mozayik, Persepolis, Tripylion ve Tuz Adam.

TUZ ADAM

İran Ulusal Müzesi'nde M.S. 4. yüzyılda yaşamış bir madencinin tuzlu ortamdaki az çürümüş cesedinin kalıntıları sergilenmektedir. 1993 yılında bulunan tuzun içinde kaldığı için bu güne kadar bozulmamış olan Tuz Adam varlıklı bir madenci olsa gerek. Çünkü kulağındaki Küpe;oldukça değerli bir taştan yapılmış.

AZADİ MEYDANI

Özgürlük anlamına gelen Azadi Meydanı Tahran’ın simgelerinden birisidir. Eski adı Şehyad olan bu meydan 50.000 metrekare ölçümüyle İsfahan’daki Nakş-ı Cihan Meydanı’ndan sonra İran’ın en büyük Meydanıdır.
Azadi Meydanı Muhammed Rıza Pehlevi döneminde Hüseyin Emanet adlı bir mimar tarafından yapılmıştır.
Meydandaki Azadi Kulesi’nin yüksekliği 48 metredir. Kulede İslam öncesi ve İslam sonrası İran mimari öğeleri kullanılmıştır.

MİLAD KULESİ

Tahran Milad Kulesi (Borc-e Milad), dünyanın en yüksek 4. gökdelenidir.2000 yılında yapımına başlanan Milad Kulesi, 2007 yılında tamamlanmış ve 2008 yılında hizmete açılmıştır.
Yapının çatıya kadar olan yüksekliği 315 m'dir. En uç kısmına kadar olan yükseklik ise 435 m'dir. 345. metrede 12. kat ve teras yer almaktadır ve teras katında Tahran manzarasını rahatça izlemek mümkündür.
Milad Kulesi, Muhammet Rıza Hafizi (Yadman Sazeh İnşaat Şirketi) tarafından İran ve İslami geleneklerine göre doğu tarzı bir yapı olarak tasarlanmıştır.
Milad Kulesi’ne çıkıp, şehri bir de seyir terasından incelediğimizde Tahran'ın her köşesinden yükselen  Gökdelenler, Toplu Konutlar,otoyollar Avrupa şehirlerini anımsatacaktır.
Kuledeki lüks döner restoranın üst katı sanat galerisi.Duvarları dört temel element esas alınarak, İran’daki dinler, gelenekleri simgeleyen figürlerle süslenmiştir.

İRAN'da NEVRUZ KUTLAMALARI Ve ERGENEKON DESTANI 

Orta Asya'dan Balkanlardaki uluslara kadar çok geniş bir bölgede yerel renk ve inançlarla kutlanan Nevruz, her ulusun kendi kültür değerleriyle özdeşleştirip sembolleştirdiği, özü itibariyle baharın gelişinin kutlandığı coşkuyla karşılandığı bir gündür. Nev(yeni) ve ruz (gün) kelimelerinin birleşmesinden meydana gelen ve Yenigün anlamını taşıyan Nevruz, kuzey yarımkürede başta Türkler olmak üzere bir çok halk ve topluluk tarafından yılbaşı olarak kutlanır. Gece ile gündüzün eşitlendiği 21 Mart'ta güneş göçmen kuşlar gibi kuzey yarımküreye yönelir. 21 Mart ile birlikte havalar ısınmaya, karlar erimeye, ağaçlar çiçeklenmeye, toprak yeşermeye, göçmen kuşlar yuvalarına dönmeye başlar. Bu nedenle 21 Mart bütün varlıklar için uyanış, diriliş ve yaradılış günü olarak kabul edilerek, Nevruz bayramı adıyla kutlanır. Oniki Hayvanlı Türk Takviminde görüldüğü üzere Türklerde de çok eskiden beri bilinmekte ve törenlerle kutlanmaktadır. Biz Türkler için “Nevruz" bir kurtuluş günü olarak Ergenekon’dan çıkıp,özgürlüğe kavuşmaktır.Bendenizin yazdığı bu konuyu anlatan “Ergenekon Destanı” isimli “Bizim Kitaplar”ın yayınladığı bir Çocuk Oyunu mevcuttur.

TAHRAN'da TRAFİK KEŞMEKEŞİ

Tahran; düzenli, monoton, sıkıcı bir başkent görünümünde. Ancak trafik inanılmaz derecede düzensiz. Kahire'de olduğu gibi  kuralsızlığın kural olduğu bir yer burası.İstanbul'daki Trafiğe rahmet okutacak kadar düzensiz bir Trafik karmaşası var. Tampon tampona giden araçlar, yayaları hiç umursamayan sürücüler. Karşıdan karşıya geçmek için kıyasıya mücadele gerektiriyor. Trafikteki bu karmaşaya karşı hiç kimse sesini çıkartmıyor.Kimse kimseyle kavga etmiyor. Trafik ışıkları sanki kavşaklara dekorasyon olarak konulmuş.Benzin sudan ucuz olunca araç sayısı almış başını gitmiş. 
Trafikte seyreden miadı dolmuş araçların hurdaya kaldırılması herhalde Tahran'daki ulaşımı biraz rahatlatabilir kanaatindeyim.
Esasında Tahran'da trafikte seyreden her araç potansiyel bir ulaşım aracı .Yol kenarında durmak yeterli; kısa sürede oradan geçen otomobiller durup nereye gideceğinizi soruyor, anlaşırsanız aracınızı buldunuz demektir.

KADIN ve DİN

İslam devrimi sonrası kadınların mutlaka ama mutlaka başlarını örtmeleri gerekiyor. Kara çarşaf ya da burka giymiyorlar. Yaşı daha büyük olan kesin daha radikal haliyle, çarşaf kullanıyorlar.Fakat kendilerini modern gören İranlı kadınlar başörtüsünü zorunluluk da olsa sadece süs eşyası olarak kullanıyorlar.
İran’da, sıkı çarşaf ve bazen de peçeli kadınlar olduğu gibi modern giyinenlerle de karşılaşıyorsunuz. Zorunlu olan uzun kol giyinip, başın ve göğüs hatları ile saçları kapatmak.
Düştü düşecek eşarbın altındaki bakımlı saçlar, kara sürmeli kaşlar, baygın bakışlarıyla iri gözleri ve kırmızı rujlu dudaklardan hemen İran kadınını tanırsınız. Bir tarafta çarşaflı diğer tarafta makyajlı,sürmeli gözleri ve başörtülerinin altından yüzlerine dökülen saçlarıyla İran kızları, güzellik ve süste birbirleriyle yarışıyor. Eşarpın altındaki kalem gibi kaşlı, sürmeli  gözlü bu  aşırı makyajlı  yüze bakarken bazen bir zıtlık olduğunu da farkediyorsunuz.

Otobüslerinde ve metroda bayanlar arkada erkeklerden ayrı dururken, 
Kadınlar taşıma araçlarındaki bayanlara ayrılan bölümlere kendileri isterlerse binerler.Yanında erkeği olsun veya olmasın isteyen kadın karışık bölümde de seyahat edebilir.
Hatlı taksilerde(Dolmuş) Harem-Selamlık uygulaması yok. Takside arkada oturan bir bayanın yanına iki erkek sıkışabiliyor. Ya da üç erkeğin olduğu taksiye bir bayan binebiliyor. Bu da devlet rejiminin biraz yumuşadığını ve bazı şeylerin görmezden gelindiğinin gösteriyor.

Seks çok gizli ve çok sık bir şekilde yapılıyor. İran'da bir resmi bir de gizli hayat yaşanıyor.Dünyanın en eski mesleğini icra eden hayat kadınları çok gizli çalışıyor. Randevuevinde yakalanan erkekler Kırbaçlanıp cezalandırılıyor.

Sosyal yaşam deyince İran'da ilk akla gelen yer Zemin Caddesi. Gençlerin açıkça flört edebildikleri tek yer burası. Kızlar ve erkekler otomobillerinin camından birbirlerine telefon numaralarını veriyorlar. 

İran nüfusunun %51'ini Farslar, %24'ünü Azeriler ve %2'sini Türkmenler, %8'ini Gilaki-Mazenderaniler, %7'sini Kürtler, %3'ünü Araplar, %2'sini Beluciler, %2'sini Lurlar ve %1'ini de Ermeniler ve diğer etnik gruplar oluşturur.

İran nüfusunun dini yapısının %89'unu Şii Müslümanlar, %'9unu Sünni Müslümanlar, kalan %2'sini ise diğer dinlere mensup insanlar oluşturmaktadır.
İran'da dini azınlıkların inanç özgürlüğü güvence altına alınmış olup, azınlık temsilcilerine (Ortodoks Hıristiyanlık, Musevilik ve Zerdüştlük) Meclis'te koltuk ayrılmıştır.

İRAN’IN ANIMSATTIKLARI 

?İsrail'e gitmiş olup Pasaportlarında giriş damgası olanların İran'a girmeleri yasak.

? İran’da çalışma günleri bizden farklı. Cumartesi’den Perşembe’ye çalışıp Perşembe yarım günle dükkanı kapatıyorlar. Bakanlıklar tüm Perşembe kapalıyken, devlet daireleri 08.00 – 14.00 arası açık oluyor. Normalde bankalar da Cumartesi – Çarşamba 7.30 – 13.30 arası açık fakat Perşembe günleri 7.30 – 12.30 arasında çalışıyor. Dükkan ve çarşılarda da ayrı bir düzen var. Onlar da Cuma günleri dışında genel olarak 8.30 – 20.30 arası her gün açıklar.

? İran, Miladi (Gregoryen) Takvimini kullanmıyor. Hicri Takvimini kullanıyor. Takvim; 621 yıl geriden geliyor.Şu an İran’da takvim yılı 1400.

?Tahran caddelerinde saçları az örtülmüş,aşırı makyajlı kadınları uyaran “İrşad” denilen  Ahlak zabıtasına rastlayabilirsiniz.

?Afgan asıllı işçiler az ücretle  inşaat işinde çalıştıkca İran vatandaşı işsiz kalıyor.

?Dilencilik yasak ama çoğunlukla Kooli denen Romanlar dilencilik yapıyor.

?Petrol ucuz olduğundan Doğalgaz 
 kullanıyorlar . 

?Taksi çok ucuz:

?İran’da bir yükseğe çıkarsanız bizdeki kadar cami minaresi olmadığını görürsünüz. Onlar için cami şartı olmadan ibadet her yerde yapılabilen bir şeydir...

?"Göz hakkı"olmasın diye yemekler teşhir edilmediği gibi Lokantalar; Pasaj içinde veya binaların alt katlarında bulunuyor.

?İran da güvercin beslemek yasak. Çünkü şah zamanında sabahtan akşama kadar sadece güvercin besleyen ve başka da bir iş yapmayan pek çok insan varmış. Ve İslam devriminden sonra tembel İranlıların aylaklıklarının önüne geçebilmek için bu ilginç yasak getirilmiş.

?Alkolsüz bira her yerde satılıyor. Üstelik kutusunun üzerinde Helal ibaresi yazılı.

?İran Yemek Kültürü aşağı yukarı Doğu Anadolu'daki yeme içme alışkanlığını andırıyor.En ünlü yemekleri arasında Çello Kebabı, çömlekte etli nohut yahnisi nohut ve buğday çorbası,naneli ayran.

?Facebook yasak.Ancak teknik olarak bu yasak delinebiliyor.

?Viber'den Mesaj ,Skyp'den görüntülü görüşme yapılabiliyor.

?Tavla;nın doğduğu yer olan İran’da ambargodan dolayı Kredi kartı kullanamaz  ATM’lerden para çekemezsiniz.

?Hz.Peygamberin kızı Hz.Fatıma'nın şehadet yıldönümünde  ''Eyyami Fatımiyye''Fatıma'nın Yas günleri"denilmekte olup bu günler içerisinde İran'da yas meclisleri düzenlenir.

?İki adet para birimi var:Riyal ve Toman. Riyal resmi ve kullanılan para birimi ancak halk arasında Toman adı veriliyor ve bu şekilde kullanılıyor. Tek farkı Riyal’den bir sıfır eksik olması.

?İran'da ezanlar üç vakit okunuyor. Öğle ile ikindi, akşam ile yatsı namazları birleştirilip kılınıyor. 

?Camii'ye girerken Kerbela Taşı alınıp öyle giriliyor Camilerde secde taşı kullanıyorlar.Alınlarını o taşa değdiriyorlar namaz kılarken. Kerbela olaylarını da hatırlamış oluyorlar secde ederken. 

?İran’da şehitlik çok büyük önem taşıyor, her köşede şehit olan kişilerin resimlerini görebiliyorsunuz. Devlet kademesinde görev almak için torpil istiyorsanız ailenizden şehit olan birini göstermeniz gerekiyor.

?İranda dükkanlarda,sokaklarda"Ya Mehdi,herkes sana muhtaç"ve "Ya Fatıma her yerde" ibareli pankartları görebilirsiniz.

?Kadın ve erkeğin belirli bir süre ve ücret karşılığında anlaşarak başlattıkları Mut’a nikahı hâlâ İran'da devam ediyor.