Prof. Dr. Osman Erk

Prof. Dr. Osman Erk

FAZLA DEMİR ZARARLI MIDIR?

İnsanda demir rezervi son derece düşüktür. 80 kilo bir kişide kalsiyum rezervi bir kilo kadar iken, demir rezervi sadece 5 gram kadardır. Özellikle kırmızı ette bulunan demir kalp krizi riskini artırabilir. Demir oksidan bir maddedir. Kolesterolü okside ederek zararlı hale gelmesine ve serbest radikal bileşiklerin artışına neden olabilir. Fazla demir karaciğer yağlanmasına, şeker hastalığına, kalın bağırsak kanserine ve erken yaşlanmaya yol açabilir. Gerekmedikçe demir preparatları kullanılmamalıdır. Bazı Ailevi Akdeniz Kansızlığı hastalarına demir eksikliği zannedilerek gereksiz demir tedavisi yapılmaktadır, bu son derece sakıncalıdır.

Demir Eksikliğinde Tedavi

Demirden zengin besinler sakatat türleri, kırmızı et, yumurta sarısı, kuru erik, kuru üzüm, baklagiller, yeşil sebze ve meyvelerdir. Sakatatların 100 gramında 8-10 mg, kırmızı etin 100 gramında 6-8 mg demir vardır. Kırmızı ete rengini veren demirdir. Tavuk ve balıketlerinin renginin beyaz olması demir miktarının az olması ile ilişkilidir. Hayvansal gıdalarda demir hem daha fazla vardır, hem de daha kolay emilir. Sütün, özellikle inek sütünün demir içeriği düşüktür. Tahıl, kuruyemiş, kuru baklagiller, bazı meyve ve

Tedavi Demir Tuzları ile Yapılmalı

Demir eksikliği tanısı konduğunda tedavinin iki amacı vardır. Demir eksikliğinin nedenini bulmak ve ortadan kaldırmak, sonra demir tedavisi ile demir depolarını doldurmaktır. Neden bulunup, ortadan kaldırılmadığı sürece demir eksikliği tedavisi başarılı olamaz. Örneğin bir bağırsak kanseri vakasında, sadece demir tedavisi yapılarak başarılı olunamaz çünkü demir ve kan kaybı devam etmektedir. Demir eksikliği tedavisinde asla kan transfüzyonu önerilmez. Kan transfüzyonu çok önemli işlemdir ve canlı doku transplantasyonu gibi sonuçlara yol açmaktadır. Akut, yeni ortaya çıkan bir kanama durumu olmadıkça kan transfüzyonu asla yapılmamalıdır. Demir tedavisi tek başına demir tuzları ile yapılmalıdır. İki değerlikli demir tuzları, üç değerlikli demir tuzlarına göre daha kolay emilir. Vitaminlerle zenginleştirilmiş demir preparatları uygun değildir. Demir preparatları mide- bağırsaklarda bulantı, kusma, ishal ve kabızlık gibi yan etkilere neden olabilir. Bu nedenle tedaviye düşük dozlarda başlanmalı ve ilaç mümkünse yemek aralarında alınmalıdır. Demir tedavisi dışkının renginde kanamaya benzer renk değişikliğine neden olabilir.

Limonlu Çay Demir Emilimini Arttırır

Fazla miktarda çay içmek demir emilimini azaltabilir. Bu nedenle yemek sonrası değil, yemekten iki saat kadar sonra çay içilmesi uygun olacaktır. Çayın limonla birlikte içilmesi ise demir emilimini kolaylaştıracaktır. Yeşil ve siyah çay, kahve ve kola gibi içecekler demir emilimini azaltabilir. Bu içecekler yemeklerle kalsiyum demir emilimini engelleyebilir. Kalsiyum, hem hayvansal hem de bitkisel demir emilimini güçleştirebilir. Demir eksikliği olanlar süt ve süt ürünlerini tüketmemelidir. İşlenmemiş tahıllar daha fazla demir içerir. Beyaz pirinç ve beyaz unda ise demir azdır. Özellikle brokoli ve lahana demirden zengin hayvansal ve bitkisel gıdaların birlikte tüketilmesi oldukça yararlıdır. C vitamini demirin emilimini özellikle kolaylaştırır. C vitamininden zengin salatalarla birlikte demirden zengin mercimek ve et gibi yiyeceklerin birlikte alınması demir emilimini arttırır. Yumurta iyi bir demir kaynağıdır.

Önceki ve Sonraki Yazılar