Samed Canbahşiyev

Samed Canbahşiyev

AZERBAYCAN'I BAĞIMSIZLIĞA GÖTÜREN 20 OCAK TRAJEDİSİ

1988'den beri Azerbaycan'da işgalci Sovyet İmparatorluğuna karşı kitlesel bir halk hareketi başladı. Bunun nedenlerinden biri, Ermenistan'ın Azerbaycan Karabağı'nı zorla transfer etme girişimleriydi.

Bir başka önemli neden, halkın artık işgalci devletin bir parçası olarak değil, bağımsız olarak yaşama arzusuydu.

Bu nedenle ülke genelinde Nahçıvan, Lenkeran, Gence ve Bakü başkentinde mitingler yapıldı, aralarında Karabağ'ın Ermenistan'a transferine itiraz da dahil olmak üzere SSCB'den çekilme sloganları duyuldu. İnsanlar gece ve gündüz meydanlardaydı.

Ancak Moskova, petrol, gaz, pamuk ve diğer doğal kaynakları olan Azerbaycan gibi bir ülkeyi kaybetmek istemedi. Korku, silah gücü ile itaat ettirmeye çalıştı. Bu nedenle 19-20 Ocak 1990 gecesi saat 23:30'da Bakü'ye Sovyetler Birliği askeri birlikleri getirildi. Silahlı Rus askerleri sivilleri bombaladı, tanklardan, piyade zırhlı personel taşıyıcılarından sivil insanlara ateş açıldı.

Ağır askeri donanıma sahip araçlar ve ambulanslar insanların arasına dalarak onları ezdi. Sonuç olarak, yüzlerce insan öldü, yaralandı ve kayboldu. O gece 82 kişi acımasızca öldürüldü ve 20 kişi ölümcül yaralandı.

20 Ocak'ta olağanüstü hal ilan edildikten sonra ve sonraki günlerde Bakü şehrinde 21 kişi öldürüldü. 25 Ocak'ta Neftchal'da ve 26 Ocak'ta Lenkeran'da olağanüstü hal ilan edilmeyen bölgelerde 8 kişi daha öldürüldü.

Sovyet birliklerinin bu vahşeti sonucunda Bakü ve Azerbaycan bölgelerinde toplam olarak 146 kişi öldü, 744 kişi yaralandı, 841 kişi yasadışı olarak tutuklandı. 200 ev ve daire, ambulanslar, devlet mülkleri ve kişisel mülkler de dahil olmak üzere 80 araç, Sovyet askerleri tarafından yangın söndürme mermilerinin neden olduğu bir yangında tahrip edildi. Ölenler arasında kadınlar, çocuklar ve yaşlılar, yaralıların yardımına gelen doktorlar ve polisler vardı.

Aynı gece, Ermeniler Bakü'deki bu katliamdan yararlanarak Nahçıvan'da Sadarak'a saldırdılar. Ama Nahçıvan'ın cesur oğullarının direnişini karşısında geri çekildiler. O gece-19 Ocak-20 Ocak gecesi Nahçıvan'dan 3 kişi şehit oldu.

20 Ocak şehitleri Bakü'nün en yüksek noktasında defnedildi ve oraya Şehitler Hiyabanı adı verildi. Halk bu yeri bir ziyaretgaha çevirdi.

Sovyetler Birliği tarafından Azerbaycan halkına karşı işlenen bu zulme Kara Ocak, bazen Kanlı Ocak veya 20 Ocak trajedisi denildi. Bu trajediden sonra Azerbaycan halkının Sovyet İmparatorluğundan çıkış mücadelesi yoğunlaştı. Bu olay bile eski Sovyet ülkelerinde bir tepki buldu ve sonuç olarak bu imparatorluk dağıldı. 1991 yılında Azerbaycan bağımsız bir devlet oldu.

20 Ocak trajedisi her yıl Azerbaycan'da bağımsızlık yolunun başladığı gün olarak kutlanıyor, o gün şehit olanlar ise bağımsızlığın ilk tanıkları olarak kutlanıyor.

Önceki ve Sonraki Yazılar