Macaristan’da geçtiğimiz günlerde gerçekleşen seçimleri önemsemek ve dersler çıkarmak gerekiyor diye düşünüyorum. Zira beklenilenin aksine Viktor Orban liderliğindeki mevcut iktidar partisi Fidesz (Macar Yurttaş Birliği) konumunu korudu ve oylarını da arttırmayı başardı. Kuşkusuz bu başarıda, Viktor Orban’ın lideri olduğu Macar Yurttaş Birliği Partisi’nin, Hristiyan Demokratik Halk Partisi (KNDP) ile yaptığı seçim işbirliği etkili oldu.

Macaristan Ulusal Seçim Ofisinin paylaştığı verilere göre, oyların yüzde 96’sı sayıldı. Bu sonuçlara göre, Başbakan Viktor Orban’ın liderliğindeki Fidesz-KDNP koalisyonu oyların yüzde 53’ünü, Demokratik Koalisyonu (DK), Jobbik, Momentum, Macaristan Sosyalist Partisi (MSZP), Macaristan Yeşiller Partisi (LMP) ve Macaristan için Diyalog Partisi’nin (PM) oluşturduğu çatı oluşum “Macaristan için Birlik” bloğu oyların yüzde 34’ünü, aşırı sağcı “Bizim Ülkemiz” (Mi Hazank) ise oyların yüzde 6’sını alarak mecliste temsil hakkı kazandı. Sonuç olarak, 199 sandalyeli mecliste, Fidesz-KDNP koalisyonu 135, Macaristan için Birlik 56 ve aşırı sağcı Mi Hazank ise 7 milletvekili ile temsil hakkı kazandı. Sonuçlara göre 135 milletvekili çıkarmayı başaran Fidesz, parlamentoda 3/2’ lik çoğunluğa sahip oldu.

Seçim sonuçların ardından Victor Orban yaptığı ilk açıklamada, “O kadar büyük bir zafer kazandık ki, aydan bile görülebilir, Brüksel’den de kesinlikle görebilirsiniz” dedi. Muhalefet lideri Peter Marki-Zay, Orban’ın konuşmasından kısa bir süre sonra yenilgiyi kabul etti.

Macaristan ile Türkiye büyük ölçüde benzer sosyo-ekonomik dinamiklere sahip. Ayrıca muhalefetin aday belirleme süreçleri ve Orban iktidarının yapısı çerçevesinde birçok kıyaslama yapabiliriz. Dolayısıyla hem muhalefetin hem de iktidarın Macaristan seçimlerinden çıkaracağı dersler bulunuyor.

Macaristan seçimleri kamuoyu araştırmalarının güvenilirliği konusunda ciddi bir sorgulamaya neden oldu. Ayrıca Macaristan’daki seçimlerden önce Fidesz-KNDP koalisyonu ile Macaristan İçin Birlik bloğunu neredeyse başa baş gösteren kamuoyu anketlerini yapan şirketlerin tamamen yanıldığı ortaya çıktı. Zira bu anket şirketleri, Macaristan seçmeni açısından iki önemli faktörü ihmal ettiler: 1-Kutuplaşmış toplumlarda seçmenlerin parti tercihlerini açıklamak yerine gizlemeyi tercih etmektedirler. Macaristan toplumu için de bu geçerlidir. 2- Macaristan’daki seçmenin tutumu büyük kentlerle taşra arasında ciddi farklılıklar göstermektedir. (Bu açıdan Türkiye’ye çok benzemektedir.)

Deneyimli ve kurt bir politikacı olan Victor Orban ekibiyle oldukça uzun ve detaylı bir çalışma yürüttü. Muhalefetin son günlerde onu en fazla sıkıştırdığı konu Rusya- Ukrayna Savaşı’ydı. Muhalefet tarafından Rusya ve Putin yanlısı olmakla itham edilen Orban kendini tarafsız ve savaş karşıtı olarak göstermeyi başardı. Muhalefetin adayı Marki-Zay “Putin mi Avrupa mı?” derken, Orban “Savaş mı barış mı?” diye sordu.

12 yıldır iktidarda olan Orban ve partisi Fidesz, Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle tedirgin olan Macar halkına güven ve istikrar algısı vererek mevcut pozisyonunu konfigüre etmeyi başardı. Buna karşın muhalefet sadece ‘Orban karşıtlığı' ve 'otoriterliğe karşı olma’ vurgusu üzerinden bir seçim stratejisi geliştirmeye çalıştı. Halbuki Macaristan seçmeninin sosyo-ekonomik talepleri ve endişeleri üzerinden bir strateji geliştirmeleri daha rasyonel bir hareket olurdu. Nihayetinde, Peter Marki-Zay liderliğindeki muhalefet bunu başaramadığı için, Victor Orban ve ekibinin son anda yaptığı stratejik hamlelerle saf dışı kaldı.

Kaynak: https://umutberhansen.substack.com/p/macaristan-secimleri-uzerine?s=r