
Akın Ok
SANATIN AŞISI KURTARMAZ MI?
Korona salgını bir yılını doldururken bıraktığı ve getirdiği yıkımların gerçeğinde
Herkesin yüzleşmesine ve düşünmesine,gelecek kaygısına neden oldu!
İnsanlık tarihinde yaşanan bütün olağanüstü olaylar karşısında çözümler üreten
Bunları aşmasını bilen beyinlerin çözüm dermanları dünyayı kurtarıyordu.
Bilim dünyası dehalarının insanlık haritası şimdi yeniden keşif edilir oldu.
Belki, onların insanlık ateşinde yakılmasını engellemek için harcadıkları
O büyük zorluklar saatinin insanlık aleyhine dönüşmesini istemezlerdi.
Dünya Devletlerinin doğuşunda yaşanan savaşların son durağı
Kapitalizmin uzun soluklu inşasına masum insanlar kurban verildi.
Peki, dünya düzenin dizayn edildiği süreçlerin içinde doğan
Sanatın sanatçıları nasıl bir çıkış ile tarihte yerini aldı!
Bizim de peşine düştüğümüz cevapların somut aynası burasıdır.
1789 Fransız Devrimi Bayrağında akan rüzgarın çağrıları
O eşitlik,kardeşlik,özgürlük naraları bir masal kitaplarında yaşanmadı!
İnsanlığın erdemli aydınları ve öncüleri vardı.
Voltaire,J.J.Rousseau bu insanlık ve aydınlanmanın neferi oldular!
O Fransız Devrimin yarattığı sanatçı anayasası,
"Fikir Mülkiyet Hakları" dünyanın sanatçılarını ve sanat borsasını belirledi.
Rönesans'tan alınan yeni kan bütün insanlığa yeni armağanlar verecekti.
Öyle de oldu ki
Tutucu ve Baskıcı din ulemalarının tarihteki rolünü aydınlanmacı sanatçılar alıyordu.
Geçmiş ile hesaplaşmanın geçirdiği yüz yıllar içinde
İnsanlık rotası yerini sanat arenasında dirilişini ilan etmişti.
Ortodokslar,Protestanlar,Katolikler üçgeninde tutulan insanlık yaşamında finalin ayağı değişecekti.
İnsanların toplumsal hayat hakları,adalet umutları ve özlemleri dile geliyordu.
Baskıcı din sınıfının tarihe gömülmesinde sanatçıların yaratıcı eserleri
Ve Fransız Devrimi ile doğan özgürlük ışığı yasal haklar gerçeği ile tanımlanmıştı artık!
Sanatçılar kendi ülkelerinde emeklerinin karşılığını telif hakları sayfasını açmıştı.
Kimse onların eserlerinden gasp yapıp istediği gibi kullanamayacak,yok sayamayacaktı!
Sanat Endüstrisinin sanayi devriminin sofrasında öne çıkması tesadüf değildi.
İstanbul'un fethi ile 1453 gerçeği ve serüveni dünya siyasetinde ve savaşlarında bedeller ödediği kadar ödetmişti!
Fakat,fetih ekonomisinin gelip dayandığı yerin sonu ve yok oluşu
Saraylar cennetinin, padişahların bencilliği ki
Sanatçı kimliği olanları saymazsak sadece Mimar Sinan,Piri Reis gibi değerler dışında halka bir şey bırakmamış,katmamıştır!
Anadolu Ozanlarının direniş ve yiğitlik türküleri bu tarihin aynasına teker teker cevap veren yaşam notaları ile doludur.
Türkiye Cumhuriyeti ve 72 Milletin doğuşu ve Dünya ile köprü kuran bir devletin öncülerinin tarih zaferinde
Mustafa Kemal Atatürk ve Arkadaşlarının
Büyük bedelleri,halkı kucaklayan ve vatan sevdasını köklü kılan azimleri yeni bir başlangıç olmuştur.
Alman faşizminden kaçıp gelen bilim adamları,
Sanat insanları ülkemizde büyük başarılara ve açılımlara neden olmuştur.
"Bela Bartok-Adnan Saygun-Muzaffer Sarısözen" birlikteliği
Varolan bütün kültürel kimliği yurdun insanlığına katan bilim elinde notaya aldılar.
İlk defa halkın kültür nefesleri,dilleri,yaşadıkları,
Aydınlanması bu kalem ile gelecek kuşaklara kimlikleri aktarıldı!
Mustafa Kemal Atatürk'ün siyasi,askeri karakterinden bahsedilir,
Ama sanatçı duyarlılığı ve genetik şifresinden hiç söz edilmiyor.
Oysa, onun sanatçı aşı yapma öngürüsü ve istediği bir çok konuşmasında vardır.
Hasan Ali Yücel gibi bir çalışma aşığı ve toplumcu aydın'ın yanında olması boşuna mı?
Atatürk'ün;
Altın Çocuklar ve Batı Sanatının farkına varması bir ezber mi?
Hayır, gelişen ve değişen dünyanın analizini yapması,
Önünde akan haritanın geleceği için programlar ve projeler hep gündeminde!
Hasan Ali Yücel;
(17 Aralık 1897-26 Şubat 1961)
Enerjisini ve üretimini ülke eğitimindeki sayfalara ayarlıyor.
Türk Dili,
Köy Enstitüleri,Halkevleri,
Şark İslam Klasiklerinin çevrilmesi,
Dünya Klasiklerini Türkçeye çevrilmesi,
Devlet Konservartuvarının açılması,
Türkiye'nin UNESCO'ya sokulması,
O sadece Milli Eğitim Bakanı değil,
Aynı zamanda doğacak her çocuğun geleceğini ülkesindeki değerin tuğlasını örmekle uğraşıyor.
Türk Beşleri doğuşu veya İdil Biret'in dünya yıldızı olması çabası boşuna mı?
Kadın Öncü Sanatçıların;
Işığının ve şahlanış başarısı,
Mihri Müşfik,Semiha Berksoy,Bedia Muvahhit,Afife Jale,Aliye Berger,Halide Edip Adıvar,
Müzeyyen Senar,Safiye Ayla ,Cemile Cevher,Nezahat Bayram,Muzaffer Akgün,
Avni Arbaş ve D Grubu Ressamlarının hamleleri,
Namık Kemal'ler,Mehmet Akif'ler, Nazım Hikmet'ler,Fazıl Hüsnü Dağlarca'lar,Fakir Baykurt'lar
Kültür ve Sanat aşısının doruğuna ulaşmasını sağlayan,
Tonguç Baba'lar emeğinde durmayan
Halkın çocuklarına gelecek sağlayan aşının toprak kokusu başlatılmıştır!
Şimdi;
1900'lü yılların çaresizlikleri,savaşlarında doğan sanatçıların
Hem ülkemize kattığı umut,moral hala
Üzerinde çok konuşacağımız eğitim modeli ve yaşam gerçeğidir!
Sanat aşısının ilk kahramanları
Anadolu'dan Dünyaya bir çığ açabileceklerini kanıtlamışlardı.
Atatürk'ün ölümü ve sonrası başlayan siyasi hesaplaşmaların karanlığı
Bitmeyen entrikaların zarar verdiği sanatçılar aşısı
Büyük acılar yaşattı!
Bazı sanatçıların yurdu terk etmesi
Ya da politik oyunlarla suçlanıp engellenmesi
Yaşanılan açmazlardı.
Sanat ve Bilim kapısında kendi modelini yaratan ülkenin;
Karşısına dikilen emperyal güçlerle uğraşması rahat bırakmadı.
Soğuk savaş yılları içinde başlayan yol ayrımlarında,
Önce kökleri sanatçılar ve sanat cephesinde kesilmek istendi.
Geçen 50 yılın faturasının birinci ayağı Demokrat Parti sürecinde başladı,
1960'ların ortasında demokrasi arayışları ve esen dünya rüzgarları
Cumhuriyet Devrimlerinin genç kuşağında maya olmuş insanlık aşkının
Yurtseverlik,Hürriyet,Millet çığlığına sarılmasını sağlayacaktı.
Kentli çocukların sanat ve kültür dalgalarını yaratmaları şenlik oldu.
SANAT AŞISININ AYAKLARI
1-Dünya ile tanışma serüveni
2-Dünya ile alış veriş içinde bulunma
3-Dünyaya kendinde olanı aktarma
4-Dünya da sentez yaratma,sanat endüstrisini kurma
5-Dünya sanat borsasının gücünü kullanma
6-Dünyanın sanat tekellerini kırma hamlesi
7-Dünya sanatçıları yetiştirdiğini kanıtlama
8-Dünyanın neresinde olursa olsun sanatın her dalında üreten ülke olduğunu sunma
9-Dünya sanatçılarının telif hakları ile ülkenin sanatçılarının haklarını eşitleme
10-Dünya insanlık mirasının ülkesini insanlık müzeleri ile çoğaltma ve halkın sanata olan ilgisini arttırma
11-Dünyanın bütün sanatçılarının sanat aşısı için karşılıksız gelişen ilişkiler sağlamak ve kültür elçisi sanatçılar yetiştirmek yarının aşı kanı olabilir!
SANATÇILAR ŞİİRİ
Sanatçılar suçlu oldu
Kimler vezir oldu
Bu oyun nasıl tuttu?
Söyle söyle söyle söyle
Virüs diye diye diye kemirdiler
Virüs diye diye diye emzirdiler
Sanatçılar göçer oldu
Kimler yıkan oldu
Şu düzen tutmaz oldu
Söyle söyle söyle söyle
Virüs diye diye diye sömürdüler
Virüs diye diye diye öldürdüler
Sanatçılar yürek koydu
Kimsesizlere ömür sordu
Dünya da ferman çoktu
Böyle böyle böyle böyle
Virüs diye diye diye günler soldu
Virüs diye diye diye canlar boğuldu