Türk Dil Kurumu sözlüğünde “konuşmak” sözcüğünün bir çok farklı anlamları olsa da bizim için, aile danışmanlığı açısından en geçerli tanımı her halde “Düşüncesini herhangi bir araç kullanarak anlatmak” olmalıdır.

Aile içinde en güzel ve en ahenkli uyum, her halde aile bireylerinin birbirlerine duygu ve düşüncelerini sesli veya sessiz iletişim kanalları vasıtasıyla aktara bilmesidir. Duygu ve düşüncelerini doğru şekilde, net ve anlaşılır olarak karşı tarafa aktarmak iletişimin en önemli kuralıdır. Bu nedenledir ki aile bireylerinin doğru iletişimi aile için anlamlı ve değerlidir.

İletişimin yeterince gelişmediği veya olmadığı ailelerde, irili ufaklı sorunlar başlar. İletişimsizlik çoğunlukla aile içinde huzursuzluk kapısının aralanmasına eden olur. Bu nedenledir ki sağlıksız ilişkinin ana nedeni, iletişim kopukluğudur. Gerekli ve doğru iletişim kurulmadığı sürece de, çiftlerin aralarındaki sorunlar gün geçtikçe katmerleşerek artmaya devam eder.

İnsanlar için iletişim demek konuşmak demektir. Konuşmak, birbirine yabancılaşmamaktır. Olumlu düşünerek konuşmak anlaşmanın ilk şartıdır. Ancak şu da bir gerçektir ki konuşmak, tek başına çiftlerin aralarındaki sorunların kalıcı olarak giderilmesi için de yeterli değildir.

Ailelerde, aile içi sorunların temelden çözüme kavuşması için en önemli adım, aile bireylerinin birlikte yaşadıkları zamanların tarihçesini gözden geçirmeleridir. Bu adım ailelere, sorunlarının ne zaman ve hangi koşullarda oluşmaya başladığını anlamalarına olanak sağlar.

Anlaşmazlık yaşayan ailelere önerim, geçmişin kalıcı hasar bırakan nedenlerinin çıkış noktalarını; pozitif yönde değiştirmeye olanak sağlamak üzere, kimse kimseyi suçlamadın, kimse kimseyi ötekileştirmeden tespite çalışmalarıdır.

Aile sorunlarının çözümünde ilk ve en önemli amaç, beraber yaşamaya devam etme arzusudur. Bir ailenin sorunlu aile haline gelmesinin nedenlerini araştırmak yerine, ailenin nasıl sorunlu aile haline geldiğini sorgulamak her halde aile ilişkilerinin düzelmesinde en önemli adım olacaktır. Bu sayede çiftler, yaşadıkları sorunların nasıl başladığını anlamaya çalışırlar ve hiçbir önyargıda bulunmadan ailelerini sorunlu hale getiren işlevsiz dinamikleri kavramaya çalışırlar.

Aile sorunlarının giderilmesinde diğer bir önemli adımda; aile bireylerinin asla değişmesini istemediği, memnun oldukları, sürmesini istedikleri şeylerin en baştan tespit edilmesidir. Bu pozitif değerlendirmeyi müteakip aralarındaki olumsuzluklara veya sorunlarına yönelmeleri daha doğru bir yaklaşımdır. Çünkü bu yaklaşım, en azından bardağın dolu tarafını görecek bir pozitif anlayışın oluşmasına neden olacaktır. Bir ailenin pozitif bir başlangıçla sorunlarına çare aramaya başlaması, çiftlerin birlikte yaşayıp yaşamama isteklerinde de ışık tutacak ve yol gösterecektir. Evlilikte bazen öyle şeyler olur ki, iki iyi insan olmak sorunların çözümüne veya evliliğin sürmesinde de kâfi gelmeye bilir.

Aile içinde kördüğüm haline geldiği varsayılan uyuşmazlıkların çözüme kavuşturmada en büyük engeli oluşturan direncin tespiti de önemlidir. Bu direncin nasıl oluşmaya başladığını ve nasıl çözüme kavuşacağını düşünmek ve aile arasında konuşmak, sorunların ve çözümlerin farkına varmak demektir. Çiftlerin var olan soruların çözümüne engel olan direnci kırmanın aileye ne türden olumlu katkılar sunacağının yordaması, ve ardında da sorunların giderilmesinde sorumluluk üstlenmeleri aile içi iletişim için etkili dev bir adımdır. Olumlu yönde düşünmek, konuşmak ve sorumluluk üslenmek, çiftlerin karşılıklı yanlış sanılarının değişmesine neden olur. Bu değişim aile içinde yeni bir iletişim döngüsünün başlamasına da olanak sağlar.

Ailelerde bireylerin karşılıklı iletişimlerinde, karşısındakinin vermiş olduğu iletişimsel tepkiyi anlamaya çalışması aile bireylerinin birbirini daha iyi anlamasına olanak sağlar. İyi anlatmak ve iyi anlaşılmak için karşılıklı konuşmak ailelerin vaz geçmemesi gerek en önemli aile yasası olmalıdır. Yasası ve kuralı olmayan ailenin aile olması ve bütünlüğünü koruması mümkün değildir.