Ordu Yardımlaşma Kurumu yani bilinen adıyla OYAK, TSK’da çalışanların emeklilik fonudur ve 1961 yılında kurulmuştur. OYAK’ın 2019 yılı itibariyle toplam üye sayısı 418.455 kişidir. Üyelerin %81,9’u (342.797 kişi) görevde bulunan üyelerden, %18,1’i (75.658 kişi) ise OYAK Emekli Maaşı Sistemi (EMS) üyelerinden oluşmaktadır. Bu bilgiler OYAK internet sayfalarında da bulunmaktadır.

OYAK kasasına halen aktif görevde olan 324.797 TSK çalışanın aidatı her ay nakit olarak girmektedir. Aynı şekilde emekli olduktan sonra OYAK üyeliğine devam eden 75.658 kişinin parası da OYAK kasasındadır. Bu ikinci gruba dahil kişiler, yıllık belirlenen nema oranlarına göre Emekli Maaş Sisteminden aylık veya üçer aylık şekilde maaş alırlar.

Aynı zamanda bir OYAK üyesi olarak gözlemlerimi ve araştırmalarımı aktarmak istiyorum. Özellikle TSK’den emekli olmuş OYAK üyelerinin gözünde OYAK, iyi idare edilmemektedir. Üyeleri, OYAK’ın yapısı, işleyiş tarzı, üyelerinin yönetimde temsil ediliş şekli ve aldığı kararlar ne yazık ki çoğunlukla üyelerini yeterince mutlu etmemektedir. Görüştüğüm ve bilgisine başvurduğum üyelerin ana düşüncesine OYAK’ın üyelerinin refah ve mutluluğunu ikinci plana itği yönündedir.

Bu konuda, OYAK BİLGİ PAYLAŞIM PLATFORMU isimli sosyal medyada aşağıdaki bilgiyi paylaştım ve insanlara OYAK’ı sordum. Kısaca dedim ki;

“OYAK üyesi emeklilerin düşünce ve önerilerini kamuoyuna ve OYAK’a duyurmak üzere, bir yazıyı kaleme almak istiyorum. Bu konudaki düşünce ve önerilerinizi bana yazınız” dedim ve aşağıdaki maddelerden ilk üç benim örnek babından sıraladım maddelerdir. Yüzlerce insan okudu ve bir kısmı da düşüncelerin paylaşarak destek oldu.

1-Genel kurulda emekli personelin sayıları oranında veya en az 3 subay, 3 astsubay, 3 uzman jandarma, 3 Uzman erbaş, 3 sivil memur temsilcisinin bulunması.

2- OYAK kredi işlemlerinde bankalar kadar pratik olması,

3- Belli bölgelerde alt yapısı hazırlamış arsa satışları yapması, gibi önerilerde bulundum.

Gözlemlediğim, konuştuğum ve yazıma gelen cevaplar geliş sırasına göre şu şekildeydi.

4. Bi işveren yatırım yaptığı zaman nasıl ki çalışanına “yatırım yaptım” maaşını düşürmek zorundayım bahanesini ileri süremezse OYAK’da yatırım yaptık bahanesiyle nema oranlarını düşük tutarak üye EMS maaşlarda kısıntıya gidemez. O halde OYAK bizim nemalarımız neden düşürüyor ve emekli maaşımız % 33 oranında azalmasına neden sebep oluyor?

5. Yönetim Kurulu seçiminin bütün üyeleri kapsayacak şekilde oylama yöntemi ile yapılmalıdır.

6. OYAK’ta çalışan personelin maaşları ve aldığı primlerin açıklanmasını istiyoruz.

7. OYAK, büyük şirketler satın alırken neye göre karar alıyor?

8. OYAK yönetimleri yıllardır her ne hikmetse, nema hesaplama zamanı geldiğinde nema dağıtmak yerine nema oranlarını düşük tutmak için sürekli yatırım yapıyor veya yeni şirketler satın alınıyor?

9. OYAK geleceğin teknolojisine mesela, yazılım, dijital gibi alanlara neden yatırım yapmıyor?

10. OYAK gelir giderlerin çok daha detaylı açıklanmasını istiyoruz.

11. OYAK yönetimi; demokratik, şeffaf, denetlenebilir, hesap verebilir bir yönetim olmalıdır ve temsilde adalet prensibine uygun profesyonel bir ekipten oluşmalıdır. Siyasallaşan kurum, üye menfaati odaklı hareket edemez. OYAK siyasetin etkisinden derhal uzaklaşmalıdır.

12. Konut Ön Birikim Fonu’na benzer şekilde Araç Ön Birikim Fonu başlatılırsa, emekliye ayrılan personel kolayca araba sahibi olabilir.

13. Özellikle her yıl genel kurulda açıklanan nema oranının öncelikle üyelerin hak ve menfaatlerini koruyacak doğrultu da yapılması gerekir.

14. Nema dönemsel getiri olduğuna göre, dönem sonunda peşin olarak ödenmelidir

15. 1961 yılında yürürlüğe giren OYAK kanunu gözden geçirilmeli ve günümüz şartlarına göre, anlaşılabilir, adil, hesap verilebilir, objektif, temsilde adalet ve eşitlik ilkesine, anayasamıza göre güncellenmelidir. Emekli personel de genel kurulda ve yönetim kurullarında temsil edilmelidir.

16. 2019 yılında OYAK şirketlerin hepsi kâr açıklarken, hiçbir sorun yokken nema oranını neden %20 açıkladınız ve neden OYAK emekli maaşının % 33 oranında düşmesine sebep oldunuz?

17. Siyasete bulaşmış, partilerle içli dışlı olmuş kişilerin OYAK yönetimlerinde görev almasının önü kesilmelidir.

18. OYAK konut kredisi kullanmada üyeler aşırı zorluk çekmektedir. İşlemler, bir bankanın işlemleri kadar kolaylaştırılmalı. İnternet ortamında yapılmalıdır.

19. OYAK, her üyesini, kolayca ödeye bileceği taksitlerle (lüx konut değil) mütevazi (1.Sınıf) konutlarla ev sahibi yapabilmelidir.

20. Özellikle maaş sistemini tercih etmiş emekli üyelerin ve tüm personelin yıllık nema artışlarının, yıllık reel (piyasa) enflasyondan aşağı olmaması ve bir miktar da üstünde olacak şekilde nema oranları belirlenmeli zormu?

21. OYAK yatırımları profesyonelce ve uygun kârlı alanlara yapılmalıdır.

22. “OYAK nema artış oranına güvenerek ev aldık, zaten az olan maaşımızı OYAK maaşı ile dengeliyorduk, böyle düşük bir nema ile zorda kalıyoruz. Ama OYAK piyasa da arada istasyonunu bulasın cinsinden TOTAL’i 400 milyon doların üzerinde bir paraya satın alması hiç bir ticari anlayışa sığmıyor. TOTAL satın alınarak ancak Demirören mutlu edildi. Biz fakirleştik.” Üyelerin ortalama serzenişini ifade eden cümlelerdir.

23. OYAK Türkiye’yi kalkındırma sevdası yerine, üyelerinin mutluluk ver refahını düşünmeli.

24. OYAK genel merkezinde çalışan sayısı ve aldığı maaşlar OYAK’a aidat ödeyen üyelerden fazla mı değil mi?

OYAK ile ilgili olarak hangi emekli personelle konuşsam mutlu değil ve OYAK’tan şikayetçi. Sadece emekli albaylar ve emekli generallerden şikayet duymadım. Bu rütbelerin dışında kalan tüm emekli personel mutsuz ve OYAK yönetici kadrolarının OYAK’ı büyütme peşinde koşmalarını anlayamıyor. “Bugün Merkez Bankası veya Vakıflar Bankasından emekli personel bile bizden daha iyi durumda” diyorlar.

Ayrıca OYAK yönetici kadrolarının siyasi etki altında kalarak kararlar aldığı düşüncesi oldukça yaygın.

Son olarak da OYAK yönetici kadrolarında ve genel kurlunda emekli üyelerin temsilcilerinin olmamasıdır. Çünkü OYAK’ın üye toplamının yüzde yirmisine yakını, emekli personeldir, ne yazık ki bunca üyeler adam yerine konup da OYAK yetkili kurullarında temsil edilmemektedir. Bu görmezden gelme yıllardır bir kangren haline gelmiştir. Ne OYAK yönetici kadrolarının, ne de genel kurulunun OYAK kanunu değiştirmeyi teklif ederek emekli personel temsilcilerinin de yönetime ve kurullara katkı vermesi aklılarına gelmemektedir.

Emekli personelin statü farklılıkları ve sayıları da göz önüne alınarak OYAK yönetim kurullarında temsil edilmesi, muvazzaf personelinde yararına olacağı emekli personel tarafından ifade edilmektedir.

OYAK yönetiminin anlayışı ve yatırım amaçları üyelerinin hak ve çıkarlarını korumaya yönelik olmalıdır. Her OYAK yöneticisi öncelikle OYAK üyesi personelin refah ve mutluluğunu artırıcı önlemleri ve yatırımları hedeflemesi gaye edinmelidir.

Aksi takdirde OYAK sadece yönetenlerin, “istediği gibi yönetme duygusuna” hizmet edecektir. Bu zihniyetle yönetilen bir OYAK’tan, üye hak ve çıkarları korumasını, üyelerinin refahını düşünmesi beklemek beyhude bir hayalden, ütopik bir umuttan öte bir şey de değildir.