Tiroid bezinin aşırı hormon salgılaması ve kanda tiroid hormonlarının artmasına hipertiroidi denilir.

Sık rastlanan hipertiroidi durumları Basedow-Graves hastalığı, toksik multinodüler guatr, toksik adenom ve iyoda bağlı hipertiroidi (Iod Basedow)’dir.

Gereksiz ve aşın tiroid hormonu verilmesi ve subakut tiroidit diğer daha seyrek görülen hipertiroidi nedenleridir.

Tiroid hormon ilaçlan zayıflamak amacı ile sık olarak kullanılmaktadır. Bu durum sağlığa zararlıdır.

Tiroid Nodülleri Kanserleşir mi?

Tiroid nodüllerinin kanser olup olmadığı önemli bir sorundur. Tiroid kanserleri için belirtenmiş risk faktörleri vardır.

Baş ve boyun bölgesine, göğse radyoterapi (ışın tedavisi) uygulanmış olması; nodülün erkekte, çocukta veya genç erişkin yaşta ortaya çıkması; nodülün ses kısıklığı ve komşu bölgelerde lenfadenopatilerle (beze) birlikte ortaya çıkması kanser riskini arttırır.

Nodülün büyüklüğü önemlidir, 2 cm’den büyük nodüllerin dikkatli bir şekilde incelenmesi ve kanser olmadığının mutlaka gösterilmesi gerekir. 2 cm’den küçük nodüller komşu bölgelerde bezelerle birlikte ise, sert ise ve çevre dokulara yapışıklık gösteriyor ise yine risklidir ve gerekirse cerrahi olarak çıkarılmalıdır.

Tiroid nodüllerinin incelenmesinde tiroid sintigrafisi önemlidir. Tiroid sintigrafisinde sıcak görünen nodüllerin kanser olmadığı söylenebilir.

Nodül soğuk ise (radyoaktif madde tutmamış) kist veya kanser olabilir. Nodüllerin değerlendirilmesinde tiroid ultrasonografisi gereklidir.

Tecrübeli bir radyoloğun yapacağı ultrasonografik tetkik önemlidir. Nodülün ultrasonografik özelliklerine göre gerekirse ince iğne aspirasyon biyopsisi yapılmalıdır.

Negatif sonuç ortaya çıkarsa ve şüphe devam ederse işlem 6 ay sonra tekrarlanmalıdır.

Tiroid Sağlığı İçin Beslenme

Endokrin sistem bir bütündür ve tiroid bezi bu sistem içinde yer alır ve oldukça hassas bir organdır. Tiroid bezi, beyinde yer alan hipotalamus ve hipofiz bölgelerinin kontrolü altındadır.

Tiroid bezinde tiroid hormonlarının sentezi ve kana verilmesi için birçok enzimin normal aktivite göstermesi gerekir. Yine yeterli tiroid hormonu için tirozin aminoasidi ve iyoda mutlaka ihtiyaç vardır.

Tiroid hormonları, diğer endokrin hormonları etkilediği gibi, diğer endokrin hormonlar da tiroid fonksiyonlarını ve sağlığını direkt olarak etkilemektedir. Örneğin kortizol ve insülin hormonları tiroid hormonlarını değişik aşamalarda etkileme potansiyeline sahiptir.

İyot ve tirozinden sonra tiroid sağlığı için vazgeçilmez besin maddeleri selenyum ve çinkodur. Selenyum ve çinko; tiroid hormon yapımında yer alan enzimleri ve T4 hormonunu dokularda T3 hormonuna dönüştüren enzimleri aktif hale getirerek önemli işlev görürler.

Yine çinko, hipofizden TRH hormonunun salınımına yardımcı olmaktadır. Selenyum aynı zamanda antioksidan bir bileşiktir. Günde 60-75 mikrogram selenyum alınması uygun olur. E vitamini selenyumu aktive ettiği için birlikte alınmaları tiroid sağlığı için önemlidir. Bir dilim tam buğday ekmeği 10 mikrogram selenyum sağlar.

Tiroid Sağlığını Bozan Etkenler

Guatrojen etkiye sahip turpgillerden karalahana, brokoli, turp, Brüksel lahanası, lahana, şalgam, kırmızıturp, karnabahar az tüketilmelidir.

Bu besinlerin içinde bulunan ve tiroidi olumsuz etkileyen izotiyosiyanatların etkisi bu besinleri pişirmekle azalabilir.

Sigara dumanında yer alan tiyosiyanat iyodun tiroid bezi tarafından tutulmasını azaltır, sigara tiroid bezini ve nodülleri büyütür.

Kafein hipofiz bezinden ACTH hormonunun salgılanmasına ve kortizol seviyesinin yükselmesine yol açar. Kortizol tiroid sağlığını bozan bir hormondur. Yine basit karbonhidratlar fazla miktarda insülin salgılanmasına neden olur. İnsülin de kortizol gibi tiroid sağlığını olumsuz etkilemektedir.

Hipertiroidide metabolizma çok hızlı olduğu için önemli miktarlarda vitamin ve mineral kaybı söz konusudur.

Bol vitamin ve mineral, yeterli antioksidan ihtiva eden sebze ve meyvelerden zengin bir diyet önemlidir.

B vitaminleri; A, C ve E vitaminlerinin gıdalarla yerine konması mümkün olmaz ise vitamin takviyelerinin yapılması uygun olacaktır. Hipertiroidide aynı zamanda omega 3 ihtiyacı da artmıştır.

Keten tohumu, ceviz, yeşil yapraklı sebzeler bu açıdan gereklidir. Balıklarda omega 3 ile birlikte bol miktarda iyot bulunduğu için hipertiroidisi olan hastaların fazla balık tüketmesi uygun olmayabilir.

Hipertiroidide osteoporoz sık bir bulgudur. Bu nedenle kalsiyum ve magnezyumdan zengin besinlerin alınması ve güneşten yararlanmak uygun olacaktır.

Sigara, kafein ve alkol hipertiroidi durumunda tablonun ağırlaşmasına ve nükslere yol açabilir, uzak durulmalıdır.

B1, B6 ve C vitaminleri hipertiroidinin kontrol altına alınmasını kolaylaştırırlar. Hipertiroidide kas kaybını önlemek için proteinden zengin gıdaların tüketilmesi özellikle önemlidir. Hipertiroidi yerleştikten sonra iyotlu tuz, iyot içeren öksürük şurupları ve radyokontrast maddelerden uzak durulmalıdır.

Hipotiroidisi olanlarda genel olarak kolesterol yüksekliği bulunduğu için kolesterolden zengin hayvansal ürünlerin tüketiminden uzak durulmalıdır. Hipotiroidide kilo fazlalığı nedeniyle kalori kısıtlaması yapılmalıdır. Hipotiroidik hastalarda A ve E vitamini yüksektir, bu vitaminlerin alınmasına gerek yoktur.

Hipotiroidide kanın pıhtılaşmasını kolaylaştıran homosistein miktarı fazla olduğu için bu aminoasidin oluşumunu engelleyen folik asit, B12, B2 ve B6 vitaminleri kullanmak uygun olur.