Yetersiz tiroid hormonu üretimine bağlı olarak ortaya ikan tabloya hipotiroidi denir, hipotiroidi pek çok değişik edenle ortaya çıkabilir, hipotiroidinin ortaya çıkış yaşı, klinik tabloyu büyük ölçüde belirler. Çocukluk çağında ortaya çıkan hipotiroidi ile yetişkin hipotiroidisi arasındaki en önemli fark, çocuk hipotiroidisinde boy kısalığı ve zeka geriliğinin olmasıdır. Doğumdan hemen sonra ilk 10 gün içinde TSH ve tiroid hormonlarının ölçülmesi ile bebeklerde rahatlıkla tanı konabilir.

Erişkin Hipotiroidisi

Erişkin hipotiroidileri sessiz e sinsi başlangıcıdır. Orta ve ileri yaşlarda ortaya çıkan hipotiroidilerin en sık nedeni Hashimoto tiroiditi ve üriner tiroid atrofisidir. Bu iki hastalık otoimmün olarak kabul edilen hastalıklardır. Yani vücudun bağışıklık sistemi, tiroid bezinin bazı yapı taşlarım yabancı veya düşman gibi algılayarak antikorlar üretir ve tiroid bezi harabiyeti ortaya çıkar, vücutta böylesine yanlış ve aşın bir duyarlılığın ortaya çıkışı besin alerjilerinden, sızıntılı bağırsak sendromunda kadar pek çok nedenle izah edilmeye çalışılmaktadır. Hipertiroidi tedavisinde kullanılan ilaçlar ve radyoaktif iyot tedavisi hipotiroidiye yol açabilmektedir. Ülkemizde hipotiroidinin en sık ve kalıcı nedenlerinden biri gereksiz yere yapılan tiroid ameliyattandır. Hashimoto tiroiditi, iyot eksikliği, enzim eksiklikleri ve guatrojenler nedeni ile ortaya çıkan guatr vakalarının opere edilmesi ve operasyon sonrası tiroid hormon tedavisi yapılmaması hem guatr hem de hipotiroidiye yol açmaktadır. Tiroid hormon ilaçları aç kamına alınmalıdır. Başka ilaçlarla özellikle kalsiyum ve demir içeren vitaminlerle, bol posalı diyetle tiroid hormon ilacı kullanılmamalıdır, emilim azalır. Ayrıca yine sık kullanılan ülser ilaçlan da tiroid hormon ilaçlarının emilimini azaltabilir.

Hashimoto Tiroiditi (Kronik Tiroidit)

Tiroid oto-antikorlarına bağlı olarak ortaya çıkan tir kronik tiroid hastalığıdır. 0-50 yaş arasındaki kadınlarda oldukça sık olan bir hastalıktır, ürkeklerde seyrek olarak rastlanılmaktadır. Vücudun bağışıklık sistemi, tiroid lokusu içinde bulunan tiroglobulin ve peroksidaz enzimlerini yabancı ve düşman gibi algılayarak onlara karşı antikorlar üretir. 8u antikorlar tiroid dokusunu harap eder ve sonuçta kalıcı bir hipotiroidi hali ortaya çıkar. Hipotiroidi belirti ve bulguları olan bir kişide tiroid hormonlarının ölçümü, tiroid oto-antikorlarının (antiTG, antiTPO) tayini, TSH ölçümü ve gerekirse ince iğne aspirasyon biyopsisi ile tanı rahatlıkla konabilir. Tedavide tiroid hormonlarının verilmesi, iyotlu tuz kullanılmaması ve cerrahi operasyondan kaçınmak önemlidir. İnsanların korktuğu bir hastalık olmasına rağmen, kronik seyirli ve selim bir hastalıktır.

Basedow-Graves Hastalığı

Hipertiroidinin en yaygın formudur, otoimmün bir hastalıktır. Tıpkı Hashimoto tiroiditinde olduğu gibi tiroid dokusunun yapıtaşlarına karşı vücudun geliştirdiği oto-antikorlara bağlı olarak ortaya çıkar. Tiroid bezindeki TSH reseptörlerine (alıcı) karşı ortaya çıkan tiroid uyarıcı (TSİ) antikorlar sonucu gelişir. Hipertiroid belirtileri yanı sıra, diffüz guatr, göz belirtileri ön plandadır.

Toksik Adenom

Genellikle tiroidde otonom çalışan tek bir nodül vardır. Hipertiroidi belirtileri ile birliktedir. Tiroid sintigramında nodülün radyoaktif maddeyi (Teknesyum 99) tuttuğu, diğer bölgelerin boş olduğu gözlenir.

Toksik Multinodüler Guatr

Kadın ve yaşlılarda sık görülür. Türkiye gibi endemik guatr ülkelerinde sık görülen bir hipertiroidi nedenidir. İyot eksikliği ve/veya aşın guatrojenler sonucu tiroid bezi büyür ve zamanla nodülleşir. Bu nodüllerin otonomi kazanması sonrası tablo gelişir. Teşhiste tiroid hormonlarının ve TSH’nın tayini ve tiroid sintigrafisi yardımcıdır.