AZERBAYCAN HALK CUMHURİYETİ (1918-1920) Müslüman ve Türk toplumlarında kurulan ilk laik ve demokratik devlettir.

28 Mayıs 1918'de Transkafkasya Seymi'nde Müslüman fraksiyon kendisini Azerbaycan Millî Şûrası olarak ilan etti.

Böylece Azerbaycan'ın ilk parlamentosu kurulmuş ve parlamenter cumhuriyetin temeli atılmıştır. İstiklâl Beyannamesi'nde Kurucu Meclis toplanıncaya kadar halkın seçtiği Millî Şura ve Millî Şura'ya karşı sorumlu olan Geçici Hükûmet'in, Azerbaycan'ı yöneteceği belirtilmiştir.

17 Eylül 1918'de, Fetali Han Hoyski kabinesinin kurulmasından üç ay sonra Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti hükûmeti Bakü'ye taşındı. Bakü başkent ilan edildi.

9 Kasım'da hilal ve sekizgen yıldız tasviri olan üç renkli bayrak, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin devlet bayrağı oldu.

1920 yılında 26-27 Nisan gecesi Kızıl Ordu savaş ilan etmeden Azerbaycan devletinin sınırları aştı ve Bakü'ye saldırıya geçti. Bakü aynı zamanda denizden de kuşatıldı. 27 Nisan sabahı erken saatlerde silahlı komünist gruplar, hem şehir içinde hem de dışında önemli tesislere el koydu. Nitekim, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin devrilmesi bağlamında işgalcilerin emirlerine göre hareket eden komünist bir heyet; Azerbaycan Komünist Partisi Merkez Komitesi, Rusya Komünist Partisi'nin Kafkasya Bölge Komitesi Bakü Bürosu ve Merkez İşçi Konferansı adına Azerbaycan Parlamentosunun iktidarı devretmesini isteyen bir ültimatom yayınladı.

Sonuç olarak, toplam 23 ay süren Azerbaycan Halk Cumhuriyeti, Sovyetler Birliği tarafından işgal edildi. Azerbaycan halkının tarihindeki ilk parlamenter cumhuriyet olan Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti; Türk-İslam dünyası da dahil olmak üzere tüm Doğu'da demokratik, laik, hukuk devletinin ilk örneği oldu.

Azerbaycan Halk Cumhuriyeti (1928 - 1920) ilk Milli Marşı

Vurulur meydanda sənc, dəf,

Düzülür əsgərlər səfbəsəf!

Yürüyün şövqlə düşmənə tərəf,

Biliniz Cəngizdir bizə sələf!

Giriniz meydana sanki şir,

Əlinizdə şəmşir ilə şir,

Dilinizdə olsun bu zikir,

Ya Allah, Ya Allah, Ya Allah, Hüvə-Kəbir!