“Hakka sadık, halka insaflı ol. Büyüklere himmet ve saygı, küçüklere şefkat, düşmanlara yumuşaklık, dostlara vefa, nefse hâkimiyet, dervişlere cömertlik, bilginlere alçak gönüllülük göster ve cahillere sükût et.”

“Küçüklere şefkat” cümlesiyle çocuklara merhamet ve sevgiyle rehberlik ifade edilmektedir. Peygamberimizin “Küçüklerini sevmeyen bizden değildir.” öğüdü ile ne kadar örtüşmektedir. Bu bağlamda yaptığımız söyleşilerden de ortaya çıkanda budur. Isparta Bektaşi Ocak Zadelerinden İbrahim Özçelik; Çorlu Kırklar Cem Evi Kurumsal Dedesi İbrahim Bayer; Çorlu Cem Vakfı Başkanı Dr. Muzaffer Birdal ile gerçekleştirdiğimiz söyleşiden bizde kalanları paylaşıyoruz.

Bu zamana kadar hayatımızda yer etmiş Alevi- Bektaşi kardeşlerimizden edindiğimiz tecrübeyi zaman zaman Perşembe geceleri ibadet maksadıyla toplanılan cem evi ziyaretimizden harmanlayarak, çocuk eğitiminde Hac-ı Bektaşi veli öğretisinin önemi ve etkisi üzerine hasbihal ettik. Bu ziyaretlerimizde özellikle gençlerin edebi, saygısı, ağır başlılığı, meclis içinde erkânı öncelemeleri, çocukların sessizliği ve olgunluğu dikkatimizi çekmişti. Çocuk çocukluğunu işler elbette ama cem evinde şahit olduğum çocukların yüz ifadesinde ve davranışlarındaki ölçü şahsımı çok etkilemiştir.

Bu makaleyi ve söyleşiyi gerçekleştirmemde bu gördüklerim ve hissettiklerim itici güç olmuştur. Söyleşi yaptığımız; Isparta Bektaşi Ocak Zadelerinden İbrahim Özçelik; Çorlu Kırklar Cem Evi Kurumsal Dedesi İbrahim Bayer beyefendilere şu soruları sorduk.

Sizin kimlik ve kişiliğinizin inşasında Hac-ı Bektaşi Veli öğretisinin etkisi nedir? Bu bağlamda çocukluğunuzda yahut gençliğinizde unutamadığınız anılarınız var mı? Cem evinde gençlerin edep- erkâna bağlılığı ve naif tavrı şahsımın çok dikkatini çekmiş ve hayranlık uyandırmıştır, bunu nasıl başarıyorsunuz? Okullarımızda Horasan erenleri yeterince anlatılıyor mu?

Verilen cevaplarda en can alıcı noktaları burada dile getirmek istiyorum. Isparta Bektaşi Ocak Zadelerinden İbrahim Özçelik; çocuklar konusunda çok dikkatli ve hassas davranıldığını asla onurunu kıran, kişiliğini zedeleyen aşağılayıcı, hakaret içeren cümlelerin kurulmadığını ifade etti. Kalıplama yerine yaşayarak örnek olmanın önemsendiğini böylelikle bağırıp, çağırmadan, hırpalanmadan büyütülen çocukların meclislerde de olgunluk göstermesinin zor olmadığını ifade ettiler.

Çorlu Kırklar Cem Evi Kurumsal Dedesi İbrahim Bayer beyefendi ise; sevgi, saygı, hoşgörü, şeffaflık, demokrasi (kendini özgürce ifade etme) dediğimiz bu değerleri çocuklarımızı ve gençlerimizi kalıplamadan kendiliğinden köklerinden su verilen ağaç misali yavaş yavaş ve sindirerek öğrendiklerini ifade ettiler. Çocuklara emanet sorumluluğu ile yaklaşıldığı ve böyle kabullenildiğini ifade ettiler. Alevilik; İslam’ın Türkmen yorumu, tasavvufun derin yoludur. Nefesler Kur’an’ın Türkçe yorumu olarak erenler tarafından dile getirilmiştir. Cem esnasında nefesleri işiterek büyüyen çocukların bundan etkilenmemeleri mümkün değildir. Rızalık; dara çekilmek, düşkün olmamak yani yoldan çıkmamak çok önemlidir, ölen yakının arkasından erkân kurulması çok önemlidir. Bütün bu saydıklarımızı yaşayarak öğrenen çocukların kişilik gelişiminde ve kimlik oluşumunda çok önemli yerinin olduğunu ifade ettiler.

Çorlu Cem Vakfı Başkanı Muzaffer Birdal beyefendi de; edep- erkân ailemden aldığım en önemli mirastır. Babamın “doğru durun, doğru duvar yıkılmaz” öğüdünü kulağıma küpe ve kendime hayat düsturu yaptım. Kimlik ve kişiliğimin inşasında bu cümle önemli mihenk taşı oldu diyerek kısa ve öz ifade ettiler. Çocukluğumdan hafızamda kalan hatıra annem bizi yıkadıktan sonra son fasıl geyik gözüyle yıkardı, çıkarırken de Ya Allah, Ya Muhammet, Ya Ali diyerek çıkarırlardı. Bunu hiç unutamadığını ifade ettiler.

Kültürlenme yoluyla öğrenilen ve kuşaktan kuşağa aktarılan bilgi, beceri ve davranışlar hiç şüphesiz her insan için kişilik ve kimliğinin inşasında temeldir. Söyleşimizden de çıkardığımız sonuç bu zaten.

SONUÇ:

Söyleşimizden kısaca çıkardığımız sonucu özetlersek, düşkünlük olarak adlandırılan yola uymama, etkin bir terbiye yöntemi ve önemli bir yaptırımdır. Çocukları kalıplamak değil, sevgiyle rehberlik etmek, Çocuklara hakaret ve onurunu rencide edici söz ve davranışlarda bulunmamak. Rızalık olarak formüle edilen kul hakkına riayet oldukça önemli bir sorumluluktur.

İnsana değer ve insan gönlüne özen göstermek esastır. Kadın, erkek eşittir ve her ikisi de insandır. Ayrımcı söylem ve davranışa yer yoktur. Sözlü kültür öğretinin eğitim aracı olarak kullanılmasında oldukça önemlidir. Nefes çok önemli yer tutar. Çünkü nefes Kur’an’ın Türkçe yorumu olarak erenler tarafından dile getirilmiştir.

Bağlama: Telli Kur’an; Çalıp, söyleyen: Dilli Kur’an olarak oldukça saygındır ve önemli bir eğitim aracıdır. Dara çekilmek: Ölmeden önce ölmek, pir huzurunda Allah’a söz vermek insanın kendini kontrol altına alması açısından oldukça etkindir.

Dengeyi gözetmek önemlidir. Örneğin acıkmak ve uyumak bir ihtiyaçtır ama sınırsız değildir. Yeteri kadar olmalıdır. Kendimize eziyet etmemek esastır. Çalışmak çok önemlidir. İbadet olarak görülür ve çalışırken gerçekleşen her eylem kutsaldır ve ibadet hükmündedir.

Yaratılan her şeye ibret nazarıyla bakmayı öğrenmek; akıl, fikir, mantık birlikteliğiyle yol alına bilineceğini iyi anlamak ve ihmal etmemek. İlme önem vermek esastır. Şeffaflık önemli çünkü İslam tamamen şeffaftır!

Bütün bunlardan bizde uyanan kuvvetli düşünce cami kadar cem evlerine de çocukların ve gençlerin gitmelerinin olgunlaşma noktasında önemli katkılar sağlayacağı istikametindedir. Elbette bunun için şeffaflığını savunduğumuz ve bundan kuşku duymadığımız dinimiz gibi şeffaflık esas alınmalı, önyargılardan kurtulmalıyız ki; Hac-ı Bektaşi ve Horsan Erenlerinin Kur’an ve sünnet esas alınarak açtığı yolda ilerlememiz mümkün olabilsin. Birlik çerağının yanmasında da bu önemlidir.

Edebiyatımızda sözlü Kültür önemli bir yer tutmaktadır. Horasan Erenleri sözlü kültürün öncülerindendir. Bizim konumuz Hac-ı Bektaşi Veli olduğu için sözlü kültürün nefeslerle aktarıldığı bir gerçektir. Çocukların ve gençlerin meclislerde nefes söyleyenleri modellemeleri oldukça etkindir. Hali, tavrı, söyledikleri imbikten süzülürcesine ruhlarına ve dimağlarına işlemektedir. Öyleyse bu gerçeği görmezden gelemeyeceğimizi iyi anlamamız gerekiyor!