Usulüne uygun malzemelerden yapılmış ve usulüne uygun şekilde kullanılan maskeler kesinlikle koruyucudur. Şu ana kadar ilacı ve aşısı bulunmayan Covid-19 için maske, mesafe ve el yıkama en etkili ilaç ve aşı niteliğindedir. Yapılan çalışmalar bu basit önlemlerin son derece yararlı olduğunu göstermektedir. Herkesin özellikle maske takması son derece önemlidir, herkesin maske taktığı bir durumda koruyuculuk %98’lere ulaşmaktadır. Hasta bir kişinin maske takmadığı, normal bir kişinin maske taktığı durumda bulaş oranı %70’lere, sadece hasta kişinin maske taktığı durumlarda ise bulaş oranı %5’lere ulaşmaktadır. Özellikle hasta kişilerin maske takması son derece önemlidir. Kimin hasta olup, kimin olmadığı bilinmediği için herkesin maske takması zorunludur. Maske aynı zamanda bir aşı gibi davranarak kişinin daha az virüs ile karşılaşmasını ve hastalığı daha hafif geçirmesini sağlamaktadır. Maske ile daha az virüse maruz kalınarak, hastalığı asemptomatik olarak geçirme olasılığı yüksektir.

MASKE NASIL KULLANILMALI?

Maske takılmadan önce eller yıkanmalı, ağız ve burun örtülecek şekilde maske uygulanmalıdır. Yüzle maske arasında boşluk kalmamalıdır. Maskeye kesinlikle dokunulmamalı, dokunulduğunda eller yıkanmalıdır. Maske arkadan iplerinden tutularak çıkarılmalı, çöpe atılmalı ve eller yıkanmalıdır. Maske nemlendiğinde değiştirilmeli, tek kullanımlık maskeler tekrar kullanılmamalıdır.

MASKE ÇEŞİTLERİ

N95 adı verilen sağlık profesyonellerinin kullandığı maskeler virüs, bakteri, toz ve polenlere karşı en güçlü korumayı sağlar. Bu tür maskelerin zaman zaman halk arasında da kullanıldığı görülüyor. Özellikle ucunda filtreye benzer bir aygıtın olduğu ventilli maskelerin kullanımı ise kesinlikle önerilmemektedir. Hasta kişi bu tür bir maskeyi kullanırsa virüs partikülleri her tarafa kolaylıkla yayılmış olur.

Cerrahi maske, TSE 14683 standardına uygun olarak üretilen ve CE belgesi alınan maske çeşididir. Bu yönetmeliğe göre maske üç katmandan oluşmalı, alerjik olmamalı, sıvı bariyer oluşturmalı, yırtılmaya dayanıklı olmalı ve %95 filtrasyon sağlamalıdır. Cerrahi maske cerrahlar ve sağlık personeli tarafından kullanılmaktadır; cerrahların burun ve ağzında bulunan patojen mikropların cerrahi alana girmesini önleyecek tarzda yapılmıştır. Covid-19’a karşı da oldukça koruyucudur. Cerrahi maskeler 3-8 saat arasında değiştirilmelidir.

PİYASADAKİ MASKELER SORUNLU

Maske yapımında hijyen koşullara uyulmalı, filtrasyon özelliği olan malzemeler kullanılmalıdır. Üç katmandan oluşan maskenin orta katmanı filtre özelliği taşımalıdır. Dış ve iç katmanlar spunbond, orta katman ise meltblown adı verilen malzemelerden yapılmalıdır. Şu anda piyasada satılmakta olan maskelerin %75’inin hijyenik olarak ve bu kriterlere göre üretilmediği saptanmıştır. Maske satın alırken TSE damgası aranmalı ve sertifikalı ürünler tercih edilmelidir. Bu özellikleri taşımayan ve piyasada yoğun olarak bulunan sünger maskelerin hiçbir koruyuculuğu yoktur, kumaş maskeler ise sınırlı koruma sağlar. Yine standartlara uygun olarak organik pamukla yapılan ve 15-20 kez yıkanabilen maskelerin kullanımı da uygundur.

Evde pamuklu bir tişört veya pamuklu yastık kılıfından yapılan çift katlı maskeler %70 koruma sağlar. Kore ve Çin’de birçok kez yıkanabilen nanofitreleme teknolojisi ile yapılan maskeler geliştirilmiştir. Türkiye’de ise bu tür maskelerle ilgili herhangi bir standart bulunmamaktadır. Piyasada satılmakta olan maskelerin üzerinde çeşitli şekil ve yazılar bulunmaktadır. Azo boyaları kullanılan bu maskeler kesinlikle sakıncalıdır, çünkü bu boyalar ağır metal içerirler ve kanserojendirler.