“İktidar yozlaştırır, mutlak iktidar mutlak şekilde yozlaştırır."

Geçen haftalarda Teksas’ı vuran şiddetli fırtına, kar felaketinde ortaya çıkan tablo  İngiliz tarihçi, düşünür Lord Acton’un bu sözlerini bir kez daha akıllara getirdi...

Ani şekilde sıfırın altına inen hava sıcaklığı, yoğun kar yağışıyla hayat kaosa dönerken onlarca kişi hayatını kaybetti. Enerji zengini, Cumhuriyetçilerin kalesi olan eyalet felakate hazırlıksızdı...

Pek çok kentte elektrik günlerce kesildi, su, doğalgaz boruları dondu. Çöken enerji hatları ile rüzgâr tribünleri de donucda tüm sistem çöktü. İnsanlar kimi bölgede eksi 18’lere varan derecelerde ölüm kalım mücadelesine girişti.

Biz Dallas kentinin Addison kasabasında 7 katlı bir binanın çatı katındaki dairemizde karşıladık karlı günleri. Diğer pek çok bölgeye göre daha şanslıydık. Arada kendini gösteren güneşle biraz olsun sıcaklık, moral bulduk. Elektrik sık sık kesildiği için asansör devre dışıydı. Mutfakta ocaktan fırına pek çok aletin elektrikli olması ise yemek yapmada zorluk yaratıyordu. Elektrik geldiği an elimizde ne bulursak haşladık, su ısıtıcılarını çalıştırıp termoslara koyduk. Felakette en ağır tablonun yaşandığı yer ise Houston’dı. Eyaletin güneyinde tropikal iklimiyle bilinen kentte binlerce ev günlerce elektriksiz kaldı. 

Kırsal bölgelerde yer yer kesintiler bir kaç hafta sürdü. Bazı elektrik ve doğalgaz şirketlerinin müşterilerine kilovatsaati sabitlenmiş ya da değişken fiyatlı sözleşmeleriyle birlikte ise kimileri binlerce doları bulan faturalarla karşılaştı.  

Yetkililerin yaşanan kaos karşısında yetersiz kalmalarıyla birlikte tepkiler de haliyle çığ gibi büyüdü. Teksas, ABD federal sistemine sonradan kendi parlamentosunun kararıyla katılan bağımsız bir devletti. Günümüzde de geçmişte olduğu gibi çoğunlukla muhafazakâr Cumhuriyetçilere oy verilen bir eyalet. Rüzgâr gücünden doğalgaza, kömürden petrole nükleer güce ne ararsanız enerji adına herşeyin kullanıldığı yer. Ancak yaşanan felakette enerji konusunda sınıfta kalındı. Tepkilerle birlikte elektrik üreticileri ve dağıtım şirketlerinin sadece eyalete ait ERCOT adı altında bir enerji ağı kurdukları, özgüven mi artık bilinmez ülke genelindeki enerji ağına katılmadıkları boy boy yazılıp çizildi. Eyaletin bu kararının arkasında aslında devletin rolüne ve serbest ticarete müdahalesine karşı çıkan ideolojik bir bakışın olduğu da söyleniliyor.

1999’da eyalette enerji piyasasında yer alan küçük, büyük firmalarla ERCOT’u oluşturmuşlar. Eski başkan George W. Bush’un vali olduğu dönemde alınan bu kararla akıllarınca rekabeti körükleyip halka ucuz elektrik vermek amacı gütmüşler. Ama anlaşılan o ki yıllar boyu maliyeti düşürme, karı yükseltme hedefli politikalarında alt yapıya yatırımı es geçmişler! Doğa dostu enerjiye yatırıma yeterli ilgi göstermemişler. 

Teksas Üniversitesi’nden Ed Hirst, “Bu kararlar karayolunda hız kontrolünü kaldırmak gibi oldu” yorumunu yapıyor. 

Sonuç olarak ideolojik saplantı ve denetimsiz kapitalist rekâbet bu zengin eyaleti çölde kutup ayısına yakalanan bahtsız bedeviye döndürdü. Varlık içinde yokluğa itti...

Şimdilerde hukuk firmaları elektrik kesintisnden zarar gören kişi ve şirketlerin zararlarının karşılanması için tazminat davaları açıyorlar. Türkiyede böyle blr olay ortaya çıksa hangi hukuka başvuracaksınız? 

Hiç düşündünüz mü?