Nizip sabunu diye bir sabun var.

Neden Nizip bu kadar meşhur olmuş. Nizip'i sabunun merkezi yapan şey yada arkasındaki lokomotif ne diye sorduğumuzda cevap olarak Ülfet ismi çıkıyor.

Ülfet'ten bahsetmeden olmaz. Bu fabrika kooperatif olarak devlet destekli 1957 yılında kuruluyor ama ilçede sabun atölyeleri 1920'lerden itibaren var.

Ama Ülfet fabrikası kocaman bir tesis oluyor, o dönemlerde bu konuda Balkanların ve Ortadoğu'nun en büyük fabrikası durumunda.

Çok ün yapıyor. Zeytinyağı ve sabun üretiyor. Daha sonra özelleştirilip yok ediliyor. İşte bu fabrikanın yaptığı Ülfet Garlı Prina sabunu.

Bu fabrikayı anlatan yada TRT'nin yaptığı küçük bir tanıtım filmi var.

Youtube kanalımda yayınlıyorum. https://www.youtube.com/watch?v=bDpCKjpfMhs&list=PLV9307GAg2J_jWVn4Zz9KCbeiuJFIJvfG&index=5

Üsteki de Tekün sabunu. Bu güzel Ülfet sabununa en yakın sabun.

Üzülerek belirteyim Nizip'te bu güzellikte sabun bulamadım. Bundan 20 yıl evveline kadar Nizip'te 50-60 tane sabunhane varmış. Şimdi ise bu sayı 5-6'a kadar inmiş durumda. İşte bu kalan firmalar da pazar sorunu yaşadığı için pazarları olan güneydoğu ve doğu bölgelerinin taleplerine göre sabun üretmeye başlamışlar. Sabun doğu bölgelerinde hala önemli bir temizlik ürünü çünkü deterjan o bölgeye göre çok pahalı. İnsanlar bu bölgede hala çamaşırlarını, bulaşıklarını bile sabunla yıkıyorlar. Hal böyle iken tabi ki de ekonomik koşullarına en uygun ürünü seçmek durumundalar. 5 kiloluk çuvallarda 30-40 lira civarlarında sabunları mecburen tercih ediyorlar. Çünkü bu 5 kilo sabun bir aileye neredeyse 1 yıl boyunca bütün ihtiyaçlarına yetiyor. İşte böylesine bir ihtiyacı karşılamak adına hayvani yağ kullanım oranları ve de prina yağının artık en dibi bu ucuz ürünlerde kullanılmakta. Tabi bunun yanında daha kaliteli ürünler de var.İşte bu bölgede firmalar bir kaç çeşit marka altında ürün yelpazesi oluşturarak bu soruna çareler bulmuşlar. Bu bölgenin sabunları her şeye rağmen gelenekselliğini koruyor. Bu bölgeden sabun alacaksanız da pahalı olanları tercih edin. Gerçi pahalı olanlar bile marketlerde satılan sabunlardan daha ucuz. Gelelim Nizip'teki firmalara. Yalnız bundan önce bir şey belirtmek istiyorum. Türk patent ve marka sayfasına girip sabun kelimesini arattığımızda sabun konusunda 3 tane yöresel işaret alındığını görüyoruz. İnternet adresi burası.. https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/liste?il=&tur=&urunGrubu=&adi=sabun

incelemek isteyen girip inceleyebilir. Burada anlattıklarımın dışında bir de Edirne Mis Meyve Sabunu diye bir sabun da var. Aslında bu sabunun tarihçesi çok eskilere dayanıyor. Günümüzde Edirne'de yapılmaya devam ediyor. Hediyelik eşya satan dükkanlarda var. Edirne'ye gittiğimde almıştım ama artık o kadar kalitesiz yapıyorlar ki bu konuda yazacak bir şey yok. Yüzlerce yıllık böyle bir değere yazık olmuş.

Nizip'te ilk gittiğim firma ÖzkayaSabun http://www.ozkayasabun.com/index.html Üçüncü kuşak firma sahibiyle görüşme imkanım oldu. Kendisi bana fabrikalarını gezdirdi ve çok önemli bilgiler verdi. Fabrikaları artık geleneksel tarzın dışına çıkmış makineleşmiş bir fabrika. Kurutma işlemini makineyle yapıyorlar mesela. Eski usul yere serme işlemini kaldırmışlar. En kaliteli sabunları Hacı Abdullah markalı olanları. En kaliteli yağları kullandıklarını söyledi. Ama tabi çoğu sabunları kokulu sabunlar. Sabun olarak güzel sabunlar ama geleneğin dışına çıktıkları için pek dikkate almadım. Geleneğe en çok yakın sabunları http://www.ozkayasabun.com/haci_abdullah_zeytinyagli_banyo_sabunu6.html

Bu sabun. Bunda koku yok. Yalnız palmiye yağı ve hindistan cevizi yağı kullandıklarını söyledi. Bu yağları da neden kullandıklarını da anlattı. Nedeni çok mantıklı geldi. Kendisinin anlatımıyla aktarıyorum. Palmiye yağını sabunun kıvamı için kullanıyorlarmış jelleşmeyi önlüyormuş daha kıvamlı bir sabun yapıyormuş, hindistan cevizi yağını ise köpük artırmak için kullanıyorlarmış. Bu katkıları kesinlikle maddi nedenlerden dolayı değil de sadece bu nedenlerden dolayı kullanıyorlarmış çünkü palmiye yağının prina yağından daha ucuz olmadığını ve hindistan cevizi yağının ise çok daha pahalı bir yağ olduğunu söyledi. Böylesine köklü bir değişik ise sabunu daha güzel bir sabun yapmış ama geleneğin biraz dışına çıkmış bir sabun olmuş. Böyle bir şeyi yapmaktaki temel sebebini ise şöyle açıkladı: Eski sabunlar soğuk suda pek köpürmezdi bunlar hamam sabunu idi ama şimdi kimse hamama gitmiyor, insanlar artık soğuk suda bile köpüren sabun istiyor... diye de açıkladı. Sabunları kaynatma yöntemiyle yapıyorlar. Yalnız Nizip'in kaynatma yöntemi Halep'le hemen hemen aynı aradaki tek fark Nizip'te altındaki suyunun bir kaç defa değiştirilmesi yani sabunun o acı ve yoğun kokan suyunu değiştiriyor olmaları. Halep sabuncuları değiştirmiyormuş. Bunun da nedeni adamların o prinanın ağır kokusunu sevmeleri. Ne yalan söyleyeyim o ağır kokuyu ben de çok sevdim. Prina yağının kokusu olmalı bence. Mesela o bendeki Ülfet sabunu belki yapılalı 20 yılı geçmiştir ama hala o kokusu var. Hala elime alınca o sabunsu dokusu var. Bunca yılda hiçbir şey kaybetmemiş. Zaten gerçek sabun da ne kadar eskirse o kadar güzel bir hale geliyor. Kısacası Hacı Abdullah sabunları her ne kadar geleneğin dışına çıksa da kaliteli sabun üretiyor. Bu sabunları da prina sabunu özelliği taşıyor zamanla yeşilken beyaza sonra da sarımsı renge bürünüyor. İnternet sitesini incelersiniz. Çok ilginç.. toz sabun da yapıyorlar ve çamaşır makinesinde kullanılabileceğini söyledi ama ne yazık ki bir paket numune almayı unutmuşum.

Sonra Uygur Zeytin yağı firmasına uğradım. http://www.uygurzeytinyagi.com . Fabrikalarının girişinde küçük bir fabrika satış mağazaları var. Sabun çeşitlerini sordum aldığım cevap çok ilginçti. Bizim tek bir çeşit sabunumuz var o da bunlar dedi. Bir paket aldım. Zeytinyağlarını da sordum ama daha sezon açılmamıştı ve ellerinde de en az 5 litrelik yağlarından vardı. Sabunları gerçekten çok güzel. Nizip'te Ülfet sabununa en yakın sabun bu sabun.. İnternet sitelerinin içerisinde online satış için başka bir sitenin linki var bu sabunları ve yağları, hatta oradan Özyurt gibi başka firmaların ürünlerini de alabilirsiniz.

Bunlar daha yeterince kurumamış, tamamen kuruduklarında çok daha güzel bir sabun haline gelecektir.

Daha sonra Şahin firmasına uğradım. www.sahinsabunyag.com.tr Bu firmada da iki tip sabun var. 1. kalite sabunlarına Hacı Reşit ismini vermişler. Zaten internet sitelerinde de fiyatlar var. Zeytinyağları da var.. Sitelerinin zeytinyağıyla ilgili önemli bilgiler bölümünü mutlaka okuyun. Özellikle Türkiye'de Zeytin ve Zeytinyağı yazısı çok bilgilendirici bir yazı..

Doktoroğlu isminde bir firma daha var ve onlara da uğradım ama ne yazık ki bir internet siteleri yok. Rastgele iki tip sabunlarından aldım ama bir tanesi resmen koyun gibi kokuyor. Diğeri güzel. Sanırım bunlarda bir kaç kalite sabun var ama ben sadece iki tip sabunlarından almışım.

Nizip'te bir de Özyurt isminde bir firma daha vardı, gittiğim o gün artık akşam olmuştu ve kapanmıştı. Hatta bir kaç firma daha vardı Akiksir gibi ve de bir kaç uğrayamadığım Halep sabunu üreticisi gibi, buralara da uğramak için Nizip'te bir gün daha kalmam gerekiyordu. Demek ki oralara daha gideceğiz. Yalnız Özyurt'un daha önce aldığım bende bir sabunu vardı, hangi kalite tabi bilmiyorum ama gayet güzeldi. İnternet sayfaları var https://www.ozyurtkimya.com

Siteleri çok sade bir site.. Göreceksiniz... Ama sabun tarihiyle ilgili bölümü mutlaka okuyun. Çok harika bir yazı.