Türkmenistan Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov başkanlığındaki Türkmen heyeti, Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı’nın davetlisi olarak Pekin şehrine ulaştı.

Ziyaret kapsamında Türkmenistan Devlet Başkanı, Pekin’de XXIV Kış Olimpiyat Oyunlarının açılışı törenine katılacak.

Ziyaret sırasında üst düzey bir görüşme bekleniyor.

Türkmen Lider, bu ziyeti öncesinde Çin’in önde gelne basın kuruluşlarına yaptığı açıklamasında, Pekin’deki Kış Olimpiyatlarının açılış törenine katılma kararının öncelikle bu etkinliğin tüm gezegen için büyük önem taşıdığı ile bağlantılı olduğunu ifade etmişti.

Berdimuhammedov, Çin devlet televizyonuna verdiği demeçte, Kış Olimpiyatlarına katılımını şu sözlerle ifade etti:

"Olimpiyat Oyunları her zaman halklar arasındaki barışı ve dostluğu, düşmanlık ve savaşların sona ermesini, farklı milletlerden insanların birliğini, siyasi inançları, karşılıklı anlayışı, açıklığı teşvik etmek için tasarlanmış Olimpiyat hareketinin yüksek ideallerine bağlılıklarını gösterdi. İç ve dış politikasında tam da bu ilkelere bağlı bir ülke olan Türkmenistan Devlet Başkanı olarak, Çin Halk Cumhuriyeti’nin Devlet Başkanı’nın teklifini memnuniyetle kabul ettim."

Röportajın devamı şöyle:

SORU: Kış Olimpiyatları için beklentileriniz nelerdir?

BERDİMUHAMMEDOV: Organizasyonel ve sportif olarak en üst düzeyde, adil bir rekabet ortamında, katılımcıların birbirine saygı duyduğu, seyircilerin yoğun ilgisiyle gerçekleştirileceğinden eminim.

Çin’in olimpiyat hazırlıklarını yakından takip ettik, ne kadar çok şey yapıldığını, ne kadar muhteşem tesisler inşa edildiğini, hangi yenilikçi ve yüksek teknoloji çözümlerinin getirildiğini ve kullanıldığını gördük.

Ülkeniz, en iddialı görevlerin üstesinden başarıyla gelebileceğini bir kez daha gösterdi.

Yaklaşan Olimpiyatların birçok olağanüstü sonuç getireceğine, dünya sporları tarihinde parlak bir olay olacağına, dünyanın çeşitli yerlerinde milyonlarca insan için gerçek bir bayram havası estireceğine inanıyorum.

SORU: Çin, 1992 yılında Türkmenistan ile diplomatik ilişkiler kuran ilk ülkelerden biriydi ve Türkmenistan’ın daimi tarafsızlık politikası izlemesini destekledi. Son 30 yılda Çin ve Türkmenistan, yakın güvene dayalı, karşılıklı yarar sağlayan ve eşit ilişkiler kurdular. Sizce bu işbirliği hangi alanlarda en etkin şekilde ilerliyor, her iki ülkenin kalkınmasına ve refahına katkıda bulunuyor, dünya sahnesinde barış ve karşılıklı anlayış davasına hizmet ediyor?

BERDİMUHAMMEDOV: Türkmenistan’ın bağımsız bir devlet olarak oluşumu sürecinde Çin’in verdiği desteği, tarafsızlığımıza karşı saygılı tavrını ve bu temele dayalı dış politika seyrini çok takdir ediyoruz ve asla unutmayacağız. Buna karşılık, Türkmenistan, Çin Halk Cumhuriyeti’nin toprak bütünlüğü ve birliği ile ilgili olanlar da dahil olmak üzere, Çinli ortaklarımızı ilgilendiren konulara yaklaşımlarını her zaman açık ve net bir şekilde formüle etmektedir.  “Tek Çin” politikasına bağlıyız ve sınır ötesi bağların barışçıl gelişimini ve Çin’in barışçıl birleşmesini destekliyoruz.

Türkmenistan için Çin sadece büyük bir devlet, güçlü bir dünya ekonomik ve endüstriyel merkezi, geniş ve gelecek vaat eden bir pazar değil. Çin güvenilir ortağımız. Bugünkü ilişkilerimiz uzun vadeli, stratejik niteliktedir. Zamanın testini geçtiler, etkinliklerini kanıtladılar ve şimdi Avrasya genişliğinde istikrar ve gelişmede ciddi bir faktör. Küresel barış ve güvenlik konularında dünya görüşümüzün, amaç ve hedeflerimizin yakınlığı ile Çin ile birleştik. Bu, iki ülkenin, başta Birleşmiş Milletler olmak üzere büyük uluslararası kuruluşlar çerçevesinde dünya sahnesinde başarılı bir şekilde işbirliğine girmesine, birbirlerine destek sağlamasına, yapıcı çözümleri teşvik etmek ve uygulamak için siyasi ve diplomatik çabaları koordine etmesine olanak tanır. İlişkilerimizin bu niteliği, Türkmenistan ve Çin halklarının gerçek çıkarlarını karşılamakta olup, Avrasya kıtasındaki ve bir bütün olarak dünyadaki süreçlerin gelişimi üzerinde büyük olumlu bir etkiye sahiptir.

Türkmenistan ile Çin Halk Cumhuriyeti arasındaki işbirliğinin önceliklerinden biri de  enerji sektörüdür. Bu elbette anlaşılabilir: devletlerimizin bu sektörde çok büyük bir potansiyeli var. Bunun kanıtı, stratejik gaz boru hattı Türkmenistan-Çin’in 2009 yılı sonunda inşası ve işletmeye alınmasıdır. Bu projenin uygulanması, doğal gaz boru hattının başlamasıyla birlikte ortaya çıkan, eşitliğe, karşılıklı avantajların farkındalığına, geniş kapsamlı beklentiler ve fırsatlara dayalı gerçek bir ortaklığın örneğiydi. Bugün, Çin Halk Cumhuriyeti ekonomisinin artan ihtiyaçlarını ve Türkmenistan’ın kaynak tabanının olanaklarını göz önünde bulundurarak, Türkmen doğalgaz arz hacmini artırma konuları üzerinde çalışıyoruz. Bu bağlamda, Türkmenistan’dan Çin’e 4. boru hattı güzergahını inşa etme olasılıkları hakkında kapsamlı bir görüşmeye hazırız.

Kasım 2021’deki toplantısında Türkmenistan Hükümeti ile Çin Halk Cumhuriyeti Hükümeti arasında bir dönemlik İşbirliği Programı da dahil olmak üzere 5 belgenin imzalandığı Türkmen-Çin İşbirliği Komitesi çerçevesinde çalışmalar verimli bir şekilde ilerliyor. 5 yıllık (2021-2025). Bu Programı ilerlemek için sağlam bir temel olarak görüyoruz.

Genel olarak konuşursak, iki devletin siyaset, ekonomi ve ticaret, ulaşım ve enerji, yatırım, yüksek teknoloji, kültürel ve insani alanlarda etkileşim için büyük bir alanı ve beklentileri var.

SORU: Çin ve Türkmenistan sırasıyla “Bir Kuşak – Bir Yol” ve “Büyük İpek Yolu’nun Yeniden Canlandırılması” olmak üzere geniş çaplı girişimler başlattı. Bu iki stratejiyi uzun vadeli karşılıklı çıkarları açısından nasıl değerlendiriyorsunuz?

BERDİMUHAMMEDOV: Türkmenistan ve Çin’in yukarıdaki stratejilerin uygulanması bağlamında başarılı bir şekilde ortaklık kurmasını sağlar. Her ikisi de Avrasya’nın ekonomik gelişimine güçlü bir ivme kazandırmak, Pasifik’ten Atlantik okyanuslarına kadar geniş alanları modern ilkeler üzerinde birleştirmek, birbirine bağlı üretim ve teknolojik döngüler ve endüstriyel kuşaklar oluşturmak ve birçok sosyal sorunun çözümüne katkıda bulunmak için tasarlanmıştır.

Kıtamızda jeoekonominin yeni görünümünün temel taşının işbirliğinin çeşitlendirilmesi olması gerektiğine inanıyorum. Bu nesnel bir süreçtir ve içinde herhangi bir yapıcı fikir, strateji ve girişim, çıkarların ve uzun vadeli hedeflerin birleşimine dayalı olarak birbirini tamamlayacak şekilde tasarlanmıştır.

Bu bağlamda felsefesi ve jeo-ekonomik anlamı ile “Büyük İpek Yolu’nun Yeniden Canlandırılması” kavramının Çin inisiyatifi “Bir Kuşak – Bir Yol” ile bağlantılı olduğuna inanıyorum.

SORU: Çin için dev pandalar gibi, Ahalteke atları da Türkmenistan için ulusal bir hazine olarak kabul ediliyor. Çin’de de sevilir ve “göksel argamaklar” olarak adlandırılırlar. Bu nadir hayvanlar, 2000 yıl önce antik İpek Yolu boyunca Çin’e geldi. Bildiğimiz gibi, atlar konusunda uzmansınız. Mayıs 2014’te, Siz ve Başkan Xi Jinping, Uluslararası Ahalteke At Yetiştiriciliği Derneği’nin toplantısına ve Pekin’deki Çin At Yetiştiriciliği Kültür Festivali’nin açılış törenine katıldığınızda Çin’e bir Ahalteke atı hediye ettiniz.

Sizce, siyasi ve ekonomik işbirliğine ek olarak ikili ilişkilerin uzun vadeli gelişimini teşvik etmek için kültür, eğitim, bilim ve teknoloji, spor ve diğer insani alanlardaki değişimleri genişletmek ve derinleştirmek için başka ne yapmamız gerekiyor?         

BERDİMUHAMMEDOV: Ahalteke atları ile bahsettiğiniz örnek, Türkmenistan ve Çin’in kadim ve zengin bir tarihe sahip ülkeler olduğunun ve ilişkilerimizin yüzyıllar öncesine dayandığının kanıtıdır. Bu bağlamda, bu seçkin mirasın modern gerçekliklere ve koşullara en ciddi şekilde incelenmesi için iki ülkenin bilim adamları ve tarihçileri, verimli ortak çalışmalar için geniş fırsatlara sahipler. Kültürel ve insani alan, iki ülke arasındaki dostluğu ve karşılıklı anlayışı güçlendirmede kilit faktörlerden biridir.

Halklarımız, Türkmenistan ve Çin’in sanat ve edebiyatına karşı ortak bir çıkara sahiptir ve devletler, yaratıcı ve bilim adamları temsilcileri arasında geniş temaslar için uygun koşullar yaratarak bunu teşvik etmektedir. Çin Halk Cumhuriyeti yetkilileri ile buna gereken özeni göstermeye devam etmek konusunda anlaştık. Türkmenistan ve Çin arasındaki kültürel ve insani işbirliğinin öncelikli vektörü eğitim alanıdır. Çinli ortaklarımızın, Çin Halk Cumhuriyeti’nin en iyi eğitim kurumlarında teknik ve insani uzmanlık alanlarında eğitim gören Türkmen gençlerini kabul etme isteklerini çok takdir ediyoruz.

Sporda da işbirliği gelişecek. Bu, Eylül 2017’de Aşkabat’ta düzenlenen V Asya Salon ve Dövüş Sanatları Oyunlarına Çin temsilcisi bir heyetin katılımıyla kanıtlandı. Yaklaşan Kış Olimpiyatlarının da ülkelerimiz arasındaki spor işbirliğinin geliştirilmesine yeni ve güçlü bir ivme kazandıracağına inanıyorum.

Tek kelimeyle, zaman bizim için ve gelecek nesiller için çalışıyor. Türkmenistan ve Çin arasındaki insani alanda işbirliği potansiyeli, iki halk ve devletin karşılıklı yakınlaşmasının çıkarları doğrultusunda nesnel olarak talep görmektedir ve kapsamlı devlet desteğine sahip olacaktır.

SORU: Sayın Devlet Başkanı, bu röportajı Çin Yeni Yılı olan Bahar Şenliği sırasında veriyorsunuz. Bu fırsatı kullanarak Çin halkına Yeni Yılı dileklerini rica etmek istiyoruz.

BERDİMUHAMMEDOV: Memnuniyetle. Çin halkının Yeni yılını tebrik ederek, onlara tüm kalbimle barış ve refah, planlanan tüm kalkınma planlarının yerine getirilmesini, ekonominin ve sosyal alanın gelişmesinde yeni olağanüstü sonuçların elde edilmesini ve daha fazla istikrarlı gelişme diliyorum.  Çin Halk Cumhuriyeti yetkililerinin akıllı ve ileri görüşlü iç ve dış politikasının önümüzdeki yıl ülkenize yeni başarılar ve zaferler getireceğinden eminim!

Sayın Devlet Başkanı, röportaj için teşekkür eder, Çin’e başarılı ve verimli bir ziyaret dilerim. Çok teşekkürler.